Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

гарача...

Першая частка складаных слоў са знач. які мае адносіны да моцнага награвання, да жару (у 2 знач.), напр. гарачатрываласць, гарачатрывалы, гарачаўстойлівы.

гарачатрывалы, , (спец.).

Які захоўвае свае якасці пры высокай тэмпературы.

  • Гарачатрывалае шкло.

|| ж. гарачатрываласць, .

гарачка, , ж. (разм.).

  1. Ліхаманка.

    • Белая г.
  2. Моцнае ўзбуджэнне, азарт, спешка ў якой-н. рабоце (перан.).

    • Біржавая г.

|| прым. гарачкавы, .

гарачкапаніжальны, .

Які зніжае павышаную тэмпературу цела.

  • Г. сродак.
  • Хвораму далі гарачкапаніжальнае (наз.).

гарачлівы, .

Запальчывы.

  • Г. характар.

|| наз. гарачлівасць, .

гарачнасць, , ж.

Палкасць, нястрыманасць, узбуджанасць.

  • Г. натуры.

гарачы, .

  1. Які мае высокую тэмпературу.

    • Гарачая пліта.
    • Гарачае лета (спякотнае душнае).
    • Г. цэх (цэх з высокай тэмпературай паветра, а таксама перан. увогуле шкодная вытворчасць).
    • Падаць гарачае (наз.).
    • Гарачая апрацоўка металаў (якая робіцца з дапамогай высокай тэмпературы).
  2. перан. Поўны сілы, страсны, палкі.

    • Т. заступнік.
  3. перан. Вельмі напружаны, які праходзіць у спешным, напружаным рытме.

    • Гарачая работа.
    • Г. бой.
    • Гарачая пара жніва.
  4. перан. Запальчывы, нястрыманы.

    • Гарачая галава (пра схільнага да гарачнасці чалавека).

  • Па гарачых слядах — адразу.

  • Пад гарачую руку (разм.) — у момант злосці, раздражнення.

гарачыня, , ж.

  1. Гарачае, моцна нагрэтае паветра.

    • У хаце была г.
    • Ну і г. сёлета ў ліпені! (спёка).
  2. Цеплыня арганізма, выкліканая прылівам крыві ў час моцнага душэўнага ўзбуджэння.

    • Усё цела налілося гарачынёй.

гарачыцца, ; незак.

Узбуджана дзейнічаць, праяўляць паспешлівасць, нецярпенне.

  • Не варта г. ў гэтай справе.

гарашыны, .

Гарохавая салома.