Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

апраўда́нне, , н.

  1. гл. апраўдаць.

  2. Довад, якім можна апраўдаць, вытлумачыць што-н.

    • Для яго ўчынкаў няма апраўдання.

апраўда́ны, .

Які мае апраўданне (у 2 знач.) у чым-н.

  • Апраўдальная рызыка.

апраўда́цца, ; зак.

  1. Даказаць сваю невінаватасць.

    • А. перад народам.
  2. Аказацца правільным.

    • Спадзяванні апраўдаліся.
  3. Акупіцца, атрымаць кампенсацыю.

    • Расходы апраўдаліся.

|| незак. апраўдвацца, .

апраўда́ць, ; зак.

  1. Прызнаць невінаватым, вынесці апраўдальны прыгавор.

    • А. падсуднага.
  2. Даказаць магчымасць чаго-н.

    • Старацца а. які-н. учынак.
  3. Паказаць сябе дастойным чаго-н.

    • А. высокае званне.
    • А. давер калектыву.
  4. Акупіць, кампенсаваць.

    • Расходы апраўдаюць сябе.

|| незак. апраўдваць, .

|| наз. апраўданне, .

апрацава́ць, ; зак.

  1. Вырабіць, адшліфаваць, зрабіць гатовым для чаго-н.

    • А. дэталь.
    • А. камень.
  2. Падрыхтаваць для пасеву, пасадкі.

    • А. зямлю.
  3. перан. Уздзейнічаць на каго-н. у пажаданым кірунку, схіліць да чаго-н.

|| незак. апрацоўваць, .

|| наз. апрацоўванне, і апрацоўка, .

апраці́вець, ; зак.

Стаць брыдкім, агідным, моцна надакучыць каму-н.

  • Апрацівелі штодзённыя папрокі і натацыі.

апрацо́ўчы, .

Які служыць для апрацоўкі, прызначаны для апрацоўкі.

  • А. інструмент.
  • Апрацоўчая прамысловасць.

апрача́, і апро́ч), прыназ.

  1. За выключэннем каго-, чаго-н.

    • Дома ўсе, а. бацькі.
  2. У дадатак да каго-, чаго-н.

    • У хаце, а. ложка, была і канапа.

  • Апрача таго (у знач. пабочн.) — акрамя таго, да таго ж.

апруцяне́лы, .

Застылы, скарчанелы; анямелы, адубелы.

  • Апруцянелыя ад холаду пальцы.

апрыёры, прысл. (кніжн.).

Незалежна ад вопыту, да вопыту; супрацьл. апастэрыёры.

|| прым. апрыёрны, .

|| наз. апрыёрнасць, .