Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

універсалізаваць, ; зак. і незак. (кніжн.).

Абагульніць (-няць), зрабіць (рабіць) агульным, універсальным; распаўсюдзіць (-джваць) на многае, многіх.

  • У. падрыхтоўку спецыялістаў.

|| наз. універсалізацыя, .

універсалізм, , м. (кніжн.).

Валоданне разнастайнымі ведамі, звесткамі, навыкамі.

універсаліі, , ж. (спец.).

Сукупнасць паняццяў, агульных для ўсіх ці многіх моў, але такіх, якія ў іх выражаюцца па-рознаму.

  • У. лексіка-семантычнага плана.
  • Дэдуктыўныя і індуктыўныя моўныя у.

універсальны, .

  1. Разнастайны, які ахоплівае многае.

    • Універсальныя веды.
    • У. спецыяліст.
  2. З разнастайным прызначэннем, для разнастайнага выкарыстання.

    • У. інструмент.
    • У. станок.

|| наз. універсальнасць, .

універсам, , м.

Скарачэнне: універсальны магазін самаабслугоўвання — магазін, які гандлюе харчовымі таварамі і некаторымі таварамі гаспадарчага прызначэння.

|| прым. універсамаўскі, .

універсітэт, , м.

  1. Вышэйшая навучальная і навуковая ўстанова з рознымі прыродазнаўча-матэматычнымі і гуманітарнымі аддзяленнямі (факультэтамі).

    • Беларускі дзяржаўны у.
  2. Назва навучальных устаноў па павышэнню навукова-палітычных ведаў, адукацыі ў якой-н. галіне.

    • Вячэрні у.
    • У. культуры.

|| прым. універсітэцкі, .

універсіяда, , ж.

Міжнародныя студэнцкія спартыўныя спаборніцтвы.

|| прым. універсіядны, .

  • Універсіядныя старты.
  • Універсіяднае першынство.

уніжальны, .

  1. Зневажальны для чыёй-н. годнасці.

    • Уніжальныя адносіны.
  2. У граматыцы: які мае адносіны да ўтварэння назоўнікаў і прыметнікаў, што маюць адценне зневажальнасці, пагардлівасці.

    • У. суфікс.

|| наз. уніжальнасць, .

уніжаны, .

Такі, якога ўнізілі, які зведаў на сабе ўніжэнне або выражае ўніжэнне.

  • У. чалавек.
  • У. выгляд.

|| наз. уніжанасць, .

уніжэнне, , н.

  1. гл. унізіць.

  2. Тое, што прыніжае, зневажае чалавека, яго годнасць.

    • Цярпець у.