Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні
абвгдеёжзійклмнопрстуфхцчшэюя
абвжзлноруыэ’
бвгдзійклмнпрстфхцш-.

дэмакратызм, ✂, м.

  1. Дэмакратычная форма кіравання, дэмакратычнае ўстройства грамадства, наяўнасць дэмакратычных свабод для шырокіх мае.

  2. Тое, што і дэмакратычнасць.

    • Д. поглядаў.
    • Д. ва ўкладзе жыцця.

дэмакратычны, ✂.

  1. гл. дэмакратыя.

  2. Просты і даступны ў сваіх адносінах да людзей.

    • Д. начальнік.

|| наз. дэмакратычнасць, ✂.

дэмакратыя, ✂, ж.

  1. Палітычны лад, заснаваны на прызнанні прынцыпаў народаўладства, свабоды і роўнасці грамадзян.

  2. Прынцып арганізацыі калектыўнай дзейнасці, пры якім забяспечваецца актыўны і раўнапраўны ўдзел у ёй усіх членаў калектыву.

|| прым. дэмакратычны, ✂.

  • Д. лад.
  • Дэмакратычная рэспубліка.
  • Дэмакратычная партыя.
  • Дэмакратычныя пераўтварэнні.

дэман, ✂, м.

  1. У рэлігійнай міфалогіі: злы дух, д’ябал.

  2. перан., чаго. Увасабленне якой-н. страсці, захаплення, заганы (уст.).

    • Д. нецярпення.
    • Д. разладу.

|| прым. дэманскі, ✂.

дэманалогія, ✂, ж.

Сукупнасць міфічных уяўленняў, заснаваных на першабытнай веры ў духаў (нячысцікаў).

|| прым. дэманалагічны, ✂.

дэманічны, ✂.

  1. Уласцівы дэману; каварны і злы.

    • Дэманічная натура.
    • Д. смех.

  2. перан. Які адмаўляе прынятае ўсімі і адрозніваецца моцным, уладарным характарам.

    • Дэманічная натура.

дэманстраваць, ✂; зак. і незак.

  1. Прыняць (прымаць) удзел у дэманстрацыі (у 1 знач.).

    • Д. па вуліцы горада.

  2. Паказаць (паказваць) наглядным спосабам.

    • Д. новы кінафільм.

|| зак. прадэманстраваць, ✂.

|| наз. дэманстрацыя, ✂.

|| прым. дэманстрацыйны, ✂.

  • Дэманстрацыйныя табліцы.
  • Дэманстрацыйная зала.

дэманстрант, ✂, м.

Удзельнік дэманстрацыі (у 1 знач.).

|| ж. дэманстрантка, ✂.

дэманстратар, ✂, м.

Асоба, якая дэманструе (у 2 знач.) што-н.

  • Д. машын на прамысловай выстаўцы.

|| прым. дэманстратарскі, ✂.

дэманстратыўны, ✂.

  1. Які ўчыняецца з мэтай дэманстрацыі (у 5 знач.).

    • Дэманстратыўнае адмаўленне ад дзяжурства.
    • Дэманстратыўна (прысл.) пакінуць сход.

  2. Які з’яўляецца тактычнай дэманстрацыяй (у 4 знач.) з мэтай заблытаць праціўніка.

    • Д. манеўр.