Verbum

стаць, ✂; зак.

1. Устаць, прыняць вертыкальнае становішча.

   • Памагчы с. на ногі.
   • Валасы сталі дуба.
   • Ні с., ні сесці (няма дзе павярнуцца).

2. Перастаць працаваць, спыніць рух.

   • Гадзіннік стаў.
   • Рака стала (замерзла).

3. Ступіўшы на якое-н. месца, спыніцца на ім стоячы.

   • Стань ля акна.

4. Узяцца за якую-н. работу, дзейнасць (у адпаведнасці са значэннем наступнага назоўніка).

   • С. на абарону інтарэсаў моладзі.
   • С. на чале брыгады.
   • С. за варштат.

5. З’явіцца, падняцца над зямлёй, гарызонтам.

   • Сонца стала над галавой.

6. Часова размясціцца дзе-н. (на стаянку, пастой, адпачынак).

   • С. на пастой.
   • С. на папас.

7. Размясціцца на якім-н. месцы (пра прадметы).

   • Сервант у гэтым куце не стане.

8. Узнікнуць, паявіцца.

   • Праз год-другі тут стане новы пасёлак.

9. Здарыцца, зрабіцца.

   • Каб чаго дрэннага дома не стала.

10. Заступіцца за каго-н.

    • За брата трэба с. гарой.

11. Перастаць існаваць, памерці.

    • Ужо год як цёткі не стала.
    • Не стала паднявольнай працы (знікла).

12. Ужыв. як дапаможны дзеяслоў у саставе выказніка ў знач. зрабіцца, ператварыцца.

    • Ён стаў журналістам.
    • На дварэ стала цёпла.

13. Выкарыстоўваецца ў саставе дзеяслоўнага выказніка ў сэнсе пачаць.

    • С. касіць.
    • С. чытаць лекцыі.

◊

• Стаць на дыбкі (разм.) — рэзка запярэчыць.

|| незак. станавіцца, ✂.

стачачнік, ✂, м.

Удзельнік стачкі, забастоўшчык.

|| ж. стачачніца, ✂.

стачка, ✂, ж.

Тое, што і забастоўка.

• Усеагульная с.

|| прым. стачачны, ✂.

стачыцца, ✂; зак.

Стаць тонкім, вузкім у выніку тачэння (пра нож, лязо).

|| незак. сточвацца, ✂.

стачыць​¹, ✂; зак.

1. Зняць верхні слой або няроўнасці на чым-н.

   • С. няроўнасці на метале.

2. Зрабіць вельмі тонкім, вузкім у выніку тачэння.

   • С. нож.
   • Сточаныя нажніцы.

|| незак. сточваць, ✂.

|| наз. сточка, ✂ і сточванне, ✂.

стачыць​², ✂; зак.

Грызучы, рыючы, пабіць на дзіркі, зрабіць непрыгодным.

• Крот стачыў агарод.

|| незак. сточваць, ✂.

|| наз. сточванне, ✂.

стачыць​³, ✂; зак.

1. Злучыць швом.

   • С. дзве полкі.

2. Звязаўшы канцы, зрабіць даўжэйшым.

   • С. вяроўку.

3. Змацаваць зваркай (спец.).

   • С. трубы.

|| незак. сточваць, ✂.

|| наз. сточванне, ✂.

стаяк, ✂, м.

1. Вертыкальны брус, які служыць апорай для чаго-н., вертыкальная труба і пад.

2. У будынках: цагляны слуп з комінам ад столі да страхі.

|| памянш. стаячок, ✂.

|| прым. стаяковы, ✂.

стаялы, ✂.

Які доўга стаяў.

• Стаялая вада (не праточная).
• С. мёд.

стаянка, ✂, ж.

1. Прыпынак у час руху.

   • С. аўтобуса.

2. Месца, дзе размяшчаюцца на час прыпынку, на часовае жыхарства.

   • С. геолагаў.
   • С. добра прыстасавана для адпачынку.

3. Месца, дзе часова стаіць транспарт.

   • С. асабістых машын забаронена.

4. Месца пасялення людзей каменнага веку.

|| прым. стаяначны, ✂ і стаянкавы, ✂.