Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

старамодны, .

Зроблены па старой модзе або які прытрымліваецца старой моды.

  • С. капялюш.
  • Старамодныя манеры (перан.).

|| наз. старамоднасць, .

старана, , ж.

  1. Напрамак, а таксама месца ў якім-н. напрамку ад каго-, чаго-н.; бок.

    • Хмара паднялася са стараны лесу.
    • У старане ад дарогі.
  2. Мясцовасць, краіна; бок.

    • З роднай стараны.
    • Нясоладка жыць на чужой старане.
  3. Чалавек, або група асоб, якія супрацьстаяць другому чалавеку ці групе; бок.

    • Выслухаць дзве стараны.
    • Спрэчкі старон на сходзе.
  4. У матэматыцы: прамая лінія, якая абмяжоўвае геаметрычную фігуру.

    • С. прамавугольніка.
  5. у знач. прысл. стараной (-ою). У абход, ідучы на пэўнай адлегласці ад чаго-н.

    • Аб’ехаць вёску стараной.

  • Мая (твая, яго і пад.) справа старана (разм.) — мяне (цябе і пад.) менш за ўсё датычыцца.

  • На старане (разм.) — не дома, на чужым месцы (жыць, працаваць і пад.).

  • У старане — 1) на некаторай адлегласці, воддаль; 2) асобна, не разам.

|| памянш. старонка, .

старанне, , н.

Імкненне зрабіць, выканаць што-н. старанна, дбайна.

  • Укласці ўсё с. ў работу.

старанны, .

Які адносіцца да справы са стараннем; дбайны, руплівы.

  • Старанная гаспадыня.
  • Старанна (прысл.) прыбраць пакой.

|| наз. стараннасць, .

старарэжымны, .

Які мае адносіны да старога рэжыму.

  • Старарэжымныя часы.

|| наз. старарэжымнасць, .

старасветчына, , ж.

Даўніна, часы, якія даўно мінулі.

старасвецкі, .

  1. Не сучасны па спосабу жыцця, звычках.

    • С. ўклад жыцця.
  2. Які быў даўней і захаваўся да гэтага часу.

    • Старасвецкае адзенне (старамоднае).
  3. Вельмі стары.

    • Абапал гасцінца растуць старасвецкія дубы.

|| наз. старасвецкасць, .

стараславянскі, .

Які адносіцца да першай літаратурна-пісьмовай мовы славян эпохі 9—11 стст.

  • Стараславянская мова.
  • Стараславянскае пісьменства.

стараста, , м.

Выбарная або назначаная асоба для вядзення спраў якога-н. невялікага калектыву, групы.

  • Сельскі с. (у дарэвалюцыйнай вёсцы).
  • С. групы на філфаку.
  • С. гуртка.

старасць, , ж.

  1. Перыяд жыцця пасля сталасці, калі паступова адбываецца аслабленне дзейнасці арганізма.

    • С. ходзіць асцярожна і абачліва глядзіць (з нар.).
    • С. — не радасць (прыказка).
  2. Доўгачасовае існаванне; зношанасць.

    • Слуп зваліўся ад старасці.