Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

залатаве́рхі, -ая, -ае.

У народнай паэзіі: з пазалочаным верхам, купалам.

З. палац.

залатано́сны, -ая, -ае.

Які мае ў сваім саставе золата (пра радовішча).

З. пясок.

|| наз. залатано́снасць, -і, ж.

зала́таць гл. латаць.

залаташве́йны, -ая, -ае.

Які мае адносіны да шыцця золатам (у 3 знач.).

Залаташвейная майстэрня.

залатні́к¹, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

Старая мера масы, роўная 1/96 фунта або 4,26 грама.

Малы з., ды дарагі.

залатні́к², -а́, мн. -і́, -о́ў, м. (спец.).

Механізм для аўтаматычнага кіравання патокам пары, вадкасці або газу ў цеплавых, гідраўлічных і пнеўматычных механізмах.

|| прым. залатніко́вы, -ая, -ае.

залато́ўка, -і, ДМ -ўцы, мн. -і, -то́вак, ж. (уст.).

Манета ў пятнаццаць капеек.

залату́ха, -і, ДМу́се, ж.

Дзіцячая хвароба, якая суправаджаецца агульным знясіленнем, высыпкай на целе і пад.

|| прым. залату́шны, -ая, -ае.

Залатушнае дзіця.

залаты́, -а́я, -о́е.

1. гл. золата.

2. у знач. наз. залаты́, -о́га, мн. -ы́я, -ы́х, м. Манета з золата, чырвонец.

3. Колеру золата, бліскуча-жоўты.

Залатыя валасы.

Залатая восень.

4. перан. Шчаслівы, радасны.

З. час.

З. век.

5. перан. Цудоўны, выдатны.

З. чалавек.

Залатыя рукі (умелыя).

6. перан. Дарагі, любімы.

Залатыя мае дзеткі.

Залатое сячэнне (спец.) — гарманічная прапорцыя, у якой адна частка адносіцца да другой, як усё цэлае да першай часткі.

Залатая моладзь — пра моладзь з забяспечаных слаёў грамадства, якая вядзе марнатраўнае жыццё.

Залатая сярэдзіна — пра спосаб дзеяння, пры якім пазбягаюць крайнасцей, рызыкі, смелых рашэнняў.

Залатое вяселле (разм.) — пяцідзесяцігоддзе сямейнага жыцця.

Залатое дно — пра невычэрпную крыніцу багацця, даходу.

залаціста-...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач.: з залацістым адценнем, напр.: залаціста-аранжавы, залаціста-белы, залаціста-бліскучы, залаціста-пурпуровы, залаціста-русы, залаціста-рыжы, залаціста-саламяны, залаціста-чырвоны.