Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

прэла́т, -а, Ма́це, мн. -ы, -аў, м.

У каталіцкай і некаторых пратэстанцкіх цэрквах: вышэйшая духоўная асоба.

|| прым. прэла́цкі, -ая, -ае.

прэліміна́рны, -ая, -ае (спец.) Папярэдні, першапачатковы (перагавор, пагадненне).

Прэлімінарны дагавор.

|| наз. прэліміна́рнасць, -і, ж.

прэ́лы, -ая, -ае.

Які падвергся прэнню, затхлы.

Прэлае лісце.

|| наз. прэ́ласць, -і, ж.

прэль, -і, ж.

Тое, што сапрэла, і яго пах; цвіль.

Яблыкі з прэллю.

Патыхае прэллю.

прэлю́дыя, -і, мн. -і, -дый, ж.

1. Уступная частка музычнага твора.

П. да раманса.

П. да вялікіх падзей (перан.).

2. Невялікі музычны твор.

П. для фартэпіяна.

прэм’е́р, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Тое, што і прэм’ер-міністр.

2. Акцёр, які выконвае першыя ролі (спец.).

|| ж. прэм’е́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак (да 2 знач.; разм.).

|| прым. прэм’е́рскі, -ая, -ае.

прэм’е́ра, -ы, мн. -ы, -м’е́р, ж.

Першы паказ спектакля, цыркавой праграмы, фільма.

|| прым. прэм’е́рны, -ая, -ае.

прэм’е́р-міні́стр, -а, мн. -ы, -аў, м.

Кіраўнік урада большасці краін свету, у тым ліку ў Рэспубліцы Беларусь.

прэмірава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; зак. і незак., каго (што).

Узнагародзіць (узнагароджваць) прэміяй.

П. лепшых працаўнікоў.

|| наз. прэмірава́нне, -я, н.

прэ́мія, -і, мн. -і, -мій, ж.

Грашовае або інш. матэрыяльнае заахвочванне як узнагарода за што-н.

Атрымаць прэмію на конкурсе.

Нобелеўская прэмія — міжнародная прэмія за адкрыцці ў навуцы, за поспехі ў літаратуры і пад.

Страхавая прэмія (спец.) — узнос страхавальніка страхавой установе.

|| прым. прэмія́льны, -ая, -ае.

П. фонд.

Выдаць прэміяльныя (наз.).