Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

прышча́вы, -ая, -ае (разм.).

Тое, што і прышчаваты.

|| наз. прышча́васць, -і, ж.

прышчамі́ць, -чамлю́, -чо́міш, -чо́міць; -чо́млены; зак., каго-што.

Заціснуць, зашчаміць.

П. кату лапу.

|| незак. прышчамля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

прышчапі́ць, -чаплю́, -чо́піш, -чо́піць; -чо́плены; зак., што.

1. Зрабіць перасадку часткі жывой расліны (чаранка, вочка) на тканку другой расліны, каб перадаць пэўныя ўласцівасці.

2. каму. Увесці ў арганізм вакцыну для папярэджвання ці вылечвання якой-н. хваробы.

П. воспу.

3. перан., каму. Прымусіць засвоіць, зрабіць прывычным.

П. культурныя звычкі.

|| незак. прышчэ́пліваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. прышчэ́пка, -і, ДМ -пцы, ж. (да 1 і 2 знач.) і прышчэ́пліванне, -я, н.

|| прым. прышчэ́пачны, -ая, -ае (паводле 1 і 2 знач.).

Прышчэпачныя кампаненты.

прышчэ́п, -а, мн. -ы, -аў, м. і прышчэ́па, -ы, мн. -ы, -чэ́п, ж.

Прышчэпленая расліна.

прышчэ́пак, -пка, мн. -пкі, -пкаў, м. (спец.).

Частка расліны, якая перасаджваецца на тканку іншай расліны для надання ёй новых уласцівасцей.

прышчэ́пка, -і, ДМ -пцы, ж.

1. гл. прышчапіць.

2. мн. -і, -пак. Заціскачка для прымацавання да вяроўкі бялізны.

прышыўны́, -а́я, -о́е.

Які прышываецца, не прышпільны.

Прышыўныя манжэты.

прышы́ць, -шы́ю, -шы́еш, -шы́е; -шы́ты; зак., што.

1. Шыючы, прымацаваць.

П. гузік.

2. Прымацаваць, прыбіць (спец.).

П. дошку.

3. перан., каму. Ілжыва прыпісаць што-н., абвінаваціць у чым-н. (разм., неадабр.).

П. справу.

|| незак. прышыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. прышыва́нне, -я, н. і прышы́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. (да 1 і 2 знач.).

прышэ́лец, -льца, мн. -льцы, -льцаў, м.

1. Прышлы, не тутэйшы чалавек.

2. часцей мн. У навуковай фантастыцы: іншапланецянін, які прыляцеў на Зямлю.

Прышэльцы з космасу.

|| ж. прышэ́ліца, -ы, мн. -ы, -ліц.

прышэ́птваць, -аю, -аеш, -ае; незак., што і без дап. (разм.).

Суправаждаць якое-н. дзеянне шэптам.

|| наз. прышэ́птванне, -я, н.