Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

прыцягну́цца, -ягну́ся, -я́гнешся, -я́гнецца; -ягні́ся; зак. (разм.).

Прыйсці куды-н. з цяжкасцю, павольна.

Прыцягнуўся дадому.

прыцягну́ць, -ягну́, -я́гнеш, -я́гне; -ягні́; -я́гнуты; зак.

1. каго-што. Цягай наблізіць, цягнучы, прысунуць, даставіць куды-н.

П. бервяно.

П. лодку да берага.

2. каго (што). Прывесці сілай ці супраць волі (разм.).

П. у госці.

3. каго-што. Прымусіць звярнуць увагу на што-н. або выклікацьжаданне прыбыць куды-н.

Выстаўка прыцягнула шмат наведвальнікаў.

4. каго (што). Прымусіць, выклікаць жаданне прыняць удзел у чым-н.

П. да работы ў камісіі.

5. каго (што) да чаго. Прымусіць адказаць за сваю дзейнасць, учынкі (афіц.).

П. да адказнасці.

|| незак. прыця́гваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. прыця́гванне, -я, н. (да 1—3 і 5 знач.) і прыцягне́нне, -я, н. (да 4 і 5 знач.).

прыцяжэ́нне, -я, н.

Фізічная з’ява, якая заключаецца ў тым, што адно цела імкнецца наблізіцца да другога.

Закон зямнога прыцяжэння.

прыцярпе́цца, -цярплю́ся, -це́рпішся, -це́рпіцца; -цярпі́ся; зак., да каго-чаго і без дап.

Прывыкнуць да чаго-н. непрыемнага.

П. да болю.

прыцячы́, 1 і 2 ас. не ўжыв., -цячэ́, -цяку́ць; -цёк, -цякла́, -ло́; зак.

Пра цякучую вадкасць: з’явіцца дзе-н.

Вада прыцякла ў лагчыну.

|| незак. прыцяка́ць, -а́е.

прыча́л, -а і -у, м.

1. -у, гл. прычаліць.

2. -а, мн. -ы, -аў. Вяроўка, канат, якім прычальваюць.

Замацаваць, кінуць, падаць п.

3. -а, мн. -ы, -аў. Месца, дзе прычальваюць.

Карабель стаіць каля прычала.

|| прым. прыча́льны, -ая, -ае.

прыча́ліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены; зак.

1. што. Падвёўшы да берага (зямлі), прывязаць (судна, дырыжабль).

2. Пра судна, дырыжабль: падысці, прыстаць.

|| незак. прыча́льваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. прыча́л, -у, м. і прыча́льванне, -я, н.

прычапі́цца, -чаплю́ся, -чэ́пішся, -чэ́піцца; зак.

1. Моцна зачапіўшыся, павіснуць.

Да вопраткі прычапіліся ваўчкі.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Тое, што і прыстаць (у 2 знач.; разм.).

Прычапілася хвароба.

3. перан. Тое, што і прыдрацца (разм., неадабр.).

П. да дробязі.

|| незак. прычэ́плівацца, -аюся, -аешся, -аецца і прычапля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

прычапі́ць, -чаплю́, -чэ́піш, -чэ́піць; -чэ́плены; зак., што.

1. Зачапіўшы за што-н., прывесіць або прышпіліць (разм.) да чаго-н.

П. значок.

2. Счапіўшы, далучыць, прымацаваць.

П. касілку да трактара.

|| незак. прычэ́пліваць, -аю, -аеш, -ае і прычапля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. прычэ́пка, -і, ДМ -пцы, ж. (да 2 знач.) і прычэ́пліванне, -я, н.

прычапны́, -а́я, -о́е.

Такі, які рухаецца як прычэп.

П. вагон (у трамвая). П. агрэгат.