Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

прыстаўле́нне гл. прыставіць.

прыстаўля́ць гл. прыставіць.

прыстаўны́, -а́я, -о́е.

1. Такі, які прыстаўляецца ці можа прыстаўляцца да чаго-н.

Прыстаўное крэсла (у тэатры). Прыстаўная лесвіца.

2. У граматыцы: прыстаўныя гукі — зычныя і галосныя гукі, што ўзнікаюць у пэўных фанетычных умовах у пачатку слова (напр.: «в» у слове «возера», «о» ў слове «Орша»).

прыста́ць, -а́ну, -а́неш, -а́не; -а́нь; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.), да каго-чаго. Прымацавацца, шчыльна прылягаючы, прыліпнуць.

Гразь прыстала да паліто.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан., да каго. Пра заразную хваробу: перадацца (разм.).

Прыстаў грып.

3. да каго. Далучыцца, прымкнуць.

П. да кампаніі.

4. да каго. Звярнуцца з надакучлівымі размовамі, просьбамі і пад. (разм.).

П. з пытаннямі.

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра судны: падышоўшы да берага, прыстані, прычаліць.

6. Стаміцца, змагчыся.

Конь прыстаў у дарозе.

Прыстаць у прымы — стаць прымаком.

|| незак. прыстава́ць, -таю́, -тае́ш, -тае́; -таём, -таяце́, -таю́ць; -тава́й; наз. прыстава́нне, -я, н. (да 4 і 5 знач.).

прысто́йнасць, -і, ж.

1. гл. прыстойны.

2. Ветлівасць, далікатнасць.

Прытрымлівацца правіл прыстойнасці.

прысто́йны, -ая, -ае.

1. Які адпавядае правілам прыстойнасці (у 2 знач.); добра выхаваны, сумленны.

П. малады чалавек.

2. Дастаткова добры; дастатковы па велічыні.

П. касцюм.

Прыстойная адлегласць.

|| наз. прысто́йнасць, -і, ж.

прыстраля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца; зак.

Пробнай стральбой устанавіць правільны прыцэл.

Артылерысты прыстраляліся.

|| незак. прыстрэ́львацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. прыстрэ́лка, -і, ДМ -лцы, ж.

прыстраля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; -я́ны; зак., што.

Пробнымі стрэламі вызначыць правільны прыцэл чаго-н.

П. гармату.

|| незак. прыстрэ́льваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. прыстрэ́лка, -і, ДМ -лцы, ж.; прым. прыстрэ́лачны, -ая, -ае (спец.) і прыстрэ́льны, -ая, -ае (спец.).

Прыстрэлачная шрапнель.

Прыстрэльны агонь.

прыстрачы́ць, -рачу́, -ро́чыш, -ро́чыць; -ро́чаны; зак., што.

Прышыць (строчкай).

П. каўнер.

|| незак. прыстро́чваць, -аю, -аеш, -ае.

прыстро́іцца¹, -о́юся, -о́ішся, -о́іцца; зак.

1. Далучыцца да строю (у 1 знач.).

П. ў хвост калоны.

2. Прымасціцца, размясціцца дзе-н.

П. на канапе.

|| незак. прыстро́йвацца, -аюся, -аешся, -аецца.