Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

прыстасава́льнасць, -і, ж.

Здольнасць ці магчымасць прыстасавацца да чаго-н.

П. арганізма да асяроддзя.

прыстасава́льніцтва, -а, н. (пагард.).

Паводзіны, учынкі прыстасаванца.

|| прым. прыстасава́льніцкі, -ая, -ае.

Прыстасавальніцкая палітыка.

прыстасава́насць, -і, ж.

Прыгоднасць, адпаведнасць якім-н. умовам.

П. да жыцця.

прыстасава́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м. (пагард.).

Чалавек, які прыстасоўваецца да абставін, утойваючы свае сапраўдныя погляды.

|| ж. прыстасава́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.

прыстасава́нне, -я, н.

1. гл. прыстасавацца, прыстасаваць.

2. мн. -і, -яў. Прадмет, любое ўстройства, пры дапамозе якога выконваецца якое-н. дзеянне, работа; увогуле — прыбор, механізм.

П. для заціску дэталі.

Фільтравальнае п.

прыстасава́нства, -а, н. (пагард.).

Тое, што і прыстасавальніцтва.

прыстасава́цца, -су́юся, -су́ешся, -су́ецца; -су́йся; зак.

Асвоіўшыся з чымн., набыць патрэбныя навыкі, уменне.

П. да абставін.

П. да новых умоў жыцця.

|| незак. прыстасо́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. прыстасава́нне, -я, н. і прыстасо́ўванне, -я, н.

|| прым. прыстасава́льны, -ая, -ае (спец.).

Прыстасавальныя ўласцівасці.

Прыстасавальная афарбоўка насякомых.

прыстасава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны; зак.

1. каго-што. Зрабіць прыгодным, прымяніць для чаго-н.

П. будынак пад клуб.

2. што і да чаго. Прымеркаваць да чаго-н. у часе.

П. паездку да свята.

|| незак. прыстасо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. прыстасава́нне, -я, н. і прыстасо́ўванне, -я, н.

пры́стаў, -тава, мн. -тавы, -таваў, м. (гіст.).

1. Паліцэйская пасада невялікага адміністрацыйнага раёна.

Участковы п.

Станавы п.

2. У Расійскай дзяржаве да 1917 г.: службовая асоба, прыстаўленая да каго-, чаго-н. для нагляду.

Судовы прыстаў — судовы выканаўца.

прыста́ўка, -і, ДМ -ўцы, мн. -і, -та́вак, ж.

1. Тое, што прыстаўлена, далучана да чаго-н.

Тэлевізійная п.

2. У граматыцы: частка слова, марфема, якая стаіць перад коранем; прэфікс.

|| прым. прыста́вачны, -ая, -ае (да 2 знач.).

Прыставачныя дзеясловы.