Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

пры́святак, -тка, мн. -ткі, -ткаў, м. (разм.).

1. Невялікае свята.

2. Перадсвяточны дзень.

прысвяці́ць, -вячу́, -ве́ціш, -ве́ціць; -ве́чаны; зак., што каму-чаму.

1. Прызначыць, аддаць.

П. жыццё мастацтву.

2. Зрабіць, стварыць што-н. у гонар каго-, чаго-н.

П. кнігу памяці бацькоў.

|| незак. прысвяча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. прысвячэ́нне, -я, н.

прысвячэ́нне, -я, н.

1. гл. прысвяціць.

2. мн. -і, -яў. Надпіс, уступная частка твора, звернутая да асобы, якой твор прысвечаны.

прысе́ст, -у, М -сце, м.

У выразе: за адзін прысест (разм.) — не ўстаючы з месца, за адзін раз.

З’есці ўсё за адзін п.

прысе́сці, -ся́ду, -ся́дзеш, -ся́дзе; -ся́дзь; зак.

1. Сагнуўшы калені, апусціцца.

П. на кукішкі.

Аж прысеў ад нечаканасці.

2. Сесці (на нядоўгі час).

П. адпачыць.

|| незак. прыса́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 2 знач.) і прысяда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 знач.); наз. прысяда́нне, -я, н. (паводле 1 знач.).

прыскака́ць, -скачу́, -ска́чаш, -ска́ча; -скачы́; зак.

Наблізіцца скачкамі або прыехаць наўскач.

Да шышак прыскакала вавёрка. П. вярхом.

прыскры́нак, -нка, мн. -нкі, -нкаў, м.

Скрыначка ў куфры на бакавой сценцы для захоўвання дробных рэчаў.

Пакласці брошку ў п.

|| прым. прыскры́начны, -ая, -ае.

прысла́ць, прышлю́, прышле́ш, прышле́; прышлём, прышляце́, прышлю́ць; прышлі́; прысла́ны; зак.

1. каго-што. Даставіць праз каго-н. або поштай.

П. пасылку. П. падарунак.

2. каго (што). Накіраваць куды-н. з якой-н. мэтай.

П. пасыльнага.

|| незак. прысыла́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. прысы́лка, -і, ДМ -лцы, ж.

прысло́ўе¹, -я, мн. -і, -яў, н.

У граматыцы: нязменная часціна мовы, якая абазначае прымету дзеяння, стану або якасці, напр.: цёпла, гучна, там, заўсёды.

|| прым. прысло́ўны, -ая, -ае.

прысло́ўе², -я, мн. -і, -яў, н.

Прыгаворка, выраз і пад., якія ўстаўляюцца ў мову для большай эфектнасці ці па прывычцы, або тое, што гаворыцца для суправаджэння якіх-н. дзеянняў.

Традыцыйныя прыслоўі заклінання.