Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

прыра́іць гл. ра́іць.

прырасці́, 1 і 2 ас. не ўжыв., -це́; -ро́с, -расла́, -ло́; зак.

1. да чаго. Зрастаючыся, утварыць адно цэлае з чым-н.

Прышчэп прырос.

П. дамесца (перан.: зрабіцца нерухомым).

2. Павялічыцца ў колькасці, памерах (разм.).

|| незак. прыраста́ць, -а́е.

|| наз. прырашчэ́нне, -я, н. і прыро́ст, -у, М -сце, м. (да 2 знач.).

Прырашчэнне працэнтаў.

Прырост пагалоўя жывёлы.

прыраўнава́ць¹, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; -нава́ны; зак., каго-што і да каго-чаго.

Прыпадобніць да каго-, чаго-н., прызнаць роўным з кім-, чым-н.

Па таленце яго можна п. да лепшых спевакоў.

|| незак. прыраўно́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

прыраўнава́ць² гл. раўнаваць².

прыро́бка гл. прырабіць.

прыро́бліваць гл. прырабіць.

прыро́да, ы, ДМ -дзе, ж.

1. Усё існае ў Сусвеце, арганічны і неарганічны свет.

Законы прыроды.

Жывая п. (арганічны свет). Мёртвая п. (неарганічны свет: не расліны, не жывёлы).

2. Мясцовасць паза гарадамі (палі, лясы, горы).

Любавацца прыродай.

На ўлонні прыроды.

Выехаць на прыроду (разм.).

3. перан., чаго. Асноўная ўласцівасць, сутнасць (кніжн.).

П. атама. П. сацыяльных адносін.

Ад прыроды або з прыроды — ад нараджэння, ад пачатку існавання.

З дрэнным зрокам ад прыроды.

Па прыродзе — па характары, па натуры.

Па прыродзе ён добры чалавек.

|| прым. прыро́дны, -ая, -ае.

Прыродныя багацці краю.

Прыродныя рэсурсы.

Прыродныя ўмовы.

прырода...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач.: які мае адносіны да прыроды (у 1 знач.), напр.: прыродаахоўны, прыродазнаўства, прыродакарыстанне.

прыродаахо́ўны, -ая, -ае (спец.).

Які мае адносіны да аховы прыроды, прыроднага багацця.

Прыродаахоўныя мерапрыемствы.

прыродазна́ўства, -а, н.

Комплекс навук аб прыродзе; вучэбны прадмет у школе.

Праграма па прыродазнаўстве.

|| прым. прыродазна́ўчы, -ая, -ае.