Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

закі́нуць, -ну, -неш, -не; закі́нь; -нуты; зак.

1. каго-што. Кінуць куды-н. або далёка.

З. мяч у сетку.

З. вуду (таксама перан.: паспрабаваць папярэдне разведаць што-н. намёкам, пытаннямі; разм.).

2. што. Падняўшы, надаць чаму-н. іншае становішча.

З. нагу за нагу.

З. стрэльбу за плячо.

3. перан., каго-што. Даставіць куды-н.

З. прадукты на дачу.

З. дэсант у тыл ворага.

4. каго-што. Перастаць займацца кім-, чым-н., пакінуць каго-, што-н.

З. вучобу.

З. гаспадарку.

Закінуць слова або слоўца (разм.) — пахадайнічаць за каго-н., аказаць падтрымку.

Як за сябе закінуць (разм.) — хутка і многа з’есці, выпіць.

|| незак. закіда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і закі́дваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. за́кід, -у, М -кідзе, м. (да 1—3 знач.).

закіпе́ць¹ гл. кіпець.

закіпе́ць², -плю́, -пі́ш, -пі́ць; -пі́м, -піце́, -пя́ць; -пі́; зак.

Пачаць кіпець.

Вада закіпела.

закіпяці́цца гл. кіпяціцца.

закіпяці́ць гл. кіпяціць.

за́кіс, -у, м. (спец.).

У хіміі: ніжэйшая ступень акіслення элемента.

З. медзі.

|| прым. за́кісны, -ая, -ае.

закі́слы, -ая, -ае.

1. Які закіс.

З. булён.

2. Занадта кіслы (разм.).

З. квас.

закі́снуць, -ну, -неш, -не; закі́с, -сла; -ні; зак.

Стаць кіслым.

Цеста закісла.

З. у адзіноце (перан.; разм.).

|| незак. закіса́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. закіса́нне, -я, н.

закітава́ць гл. кітаваць.

закла́д, -у, М -дзе, м.

1. Аддача (рэчы, маёмасці) у забеспячэнне абавязацельстваў, у пазыку.

Узяць грошы пад з.

Дакумент у закладзе.

2. Рэч, грошы, на якія паспрачаліся.

Выйграць з.

Ісці ў з. або біцца аб з. (перан.: спрачацца на грошы або што-н. іншае).

|| прым. закладны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).