Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

прыгарну́цца, -арну́ся, -о́рнешся, -о́рнецца; -арніся; зак., да каго-чаго.

3 ласкаю, пяшчотай прытуліцца.

П. да шчакі маці.

|| незак. прыго́ртвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

прыгарну́ць, -арну́, -о́рнеш, -о́рне; -арні; -о́рнуты; зак.

1. што. Прыгрэбці, зграбаючы, сабраць каля чаго-н.

П. жар да чыгункоў.

2. што чым. Прыкрыць, прысыпаць чым-н.

П. зямлёй карэнне.

3. каго (што). 3 ласкаю, пяшчотай прытуліць да сябе.

П. дачку.

|| незак. прыго́ртваць, -аю, -аеш, -ае.

пры́гаршчы, -аў.

1. Складзеныя разам у выглядзе акругленага ёмішча абедзве далоні так, каб можна было туды чаго-н. насыпаць, наліць.

Падставіць п.

2. Колькасць чаго-н., якая ўмяшчаецца ў складзеныя такім чынам далоні.

Цэлыя п. арэхаў.

прыгарэ́лы, -ая, -ае.

Які прыгарэў, падпаліўся.

Прыгарэлыя скваркі.

|| наз. прыгарэ́ласць, -і, ж.

прыгарэ́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ры́ць; зак.

1. Пра печанае, смажанае: трохі абгарэць, абвугліцца.

Бульба прыгарэла.

2. Пра вадкую страву, кашу: пры варцы, кіпячэнні пачаць пахнуць дымам, гарам або прыстаць, прыліпнуць да пасудзіны.

Малако прыгарэла.

Каша прыгарэла да гаршка.

|| незак. прыгара́ць, -а́е і прыга́рваць, -ае.

прыгатава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; зак.

1. што. Зрабіць, вырабіць што-н.; згатаваць, падрыхтаваць для спажывання, яды.

П. цэментны раствор.

П. вячэру.

2. што і чаго. Прывесці ў стан годнасці для ўжытку; падрыхтаваць загадзя.

П. калёсы ў дарогу.

П. корму свінням.

|| незак. прыгато́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

прыгіна́цца гл. прыгнуцца.

прыгіна́ць гл. прыгнуць.

прыгла́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак., што.

Гладзячы, зрабіць роўным.

П. валасы.

П. стыль (перан.).

|| незак. прыгла́джваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. прыгла́джванне, -я, н.

прыгле́дзецца, -джуся, -дзішся, -дзіцца; зак.

1. да каго-чаго і без дап. Уважліва паглядзець, каб разгледзець каго-, што-н.

П. і ўбачыць, што мясцовасць тут няроўная.

2. да каго-чаго і без дап. Уважліва разглядаючы, вывучаючы, асвойтацца з кім-, чым-н.

П. да тутэйшых парадкаў.

Да гэтага чалавека трэба добра п.

3. Прывыкнуць глядзець у якіх-н. умовах.

Вочы прыгледзеліся ў поцемках.

|| незак. прыгляда́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і прыгля́двацца, -аюся, -аешся, -аецца.