Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

прыво́льны, -ая, -ае.

1. Свабодны, прасторны.

Прывольныя палі.

2. Пра ўмовы жыцця: вольны, нічым не абмежаваны.

Прывольнае жыццё.

Прывольна (прысл.) жывецца.

|| наз. прыво́льнасць, -і, ж.

прывучы́ць, -учу́, -ўчыш, -ўчыць; -ўчаны; зак., каго (што), да каго-чаго і з інф.

Прымусіць прывыкнуць да каго-, чаго-н., навучыць чаму-н., выпрацаваць навык да чаго-н.

П. да парадку.

|| незак. прывуча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і прыву́чваць, -аю, -аеш, -ае.

|| звар. прывучы́цца, -учу́ся, -ўчышся, -ўчыцца; незак. прывуча́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і прыву́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. прывучэ́нне, -я, н. і прыву́чванне, -я, н.

прывыка́льнасць, -і, ж. (спец.).

Наяўнасць прывычкі да чаго-н. (звычайна пра лекавыя сродкі).

П. да снатворнага.

прывы́клы, -ая, -ае.

Які прывык да чаго-н., мае прывычку да чаго-н.

Прывыклае да шуму вуха.

прывы́кнуць, -ну, -неш, -не; прывы́к, -кла; -ні; зак.

1. да чаго і з інф. Набыць прывычку да чаго-н.

П. рана ўставаць.

2. да каго-чаго. Асвоіцца з кім-, чым-н.

П. да новых знаёмых.

|| незак. прывыка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. прывыка́нне, -я, н.

прывы́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

1. Засвоеная на працягу часу схільнасць, манера паводзін, дзеянняў, якая стала звычайнай, пастаяннай.

Дрэнная п.

Увайшло ў прывычку займацца гімнастыкай.

Узяць у прывычку.

2. Навык, уменне, набытае вопытам.

Без прывычкі касіць цяжка.

прывы́чны, -ая, -ае.

1. Які стаў прывычкай.

П. ўклад жыцця.

2. Вядомы, добра знаёмы, такі, да якога прывык.

Прывычныя з дзяцінства мясціны.

Прывычныя сцены.

3. Які прывык, прывучыўся да чаго-н. (разм.).

Рукі, прывычныя да ўсякай працы.

|| наз. прывы́чнасць, -і, ж.

прывядзе́нне гл. прывесці.

прывяза́цца, -яжу́ся, -я́жашся, -я́жацца; -яжы́ся; зак. (разм.).

1. Прымацавацца да чаго-н. вяроўкай.

П. поясам да слупа.

2. перан., да каго-чаго. Пачаць дакучаць, прыставаць.

П. з пытаннямі.

3. перан., да каго-чаго або за кім-чым. Пачаць неадступна ісці за кім-, чым-н.

Сабака прывязаўся да хлопчыка.

|| незак. прывя́звацца, -аюся, -аешся, -аецца.

прывяза́ць, -яжу́, -я́жаш, -я́жа; -яжы́; -я́заны; зак.

1. што і да чаго. Прымацаваць, завязваючы.

П. лейцы да канавязі.

2. каго-што да каго-чаго. Прымацаваць, злучаючы рэменем, вяроўкай і пад.

П. каня да дрэва.

3. перан., што да чаго. У думках злучыць, суаднесці з чым-н.

П. пабудову да мясцовасці.

|| незак. прывя́зваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. прывя́зка, -і, ДМ -зцы, ж. і прывя́званне, -я, н.