Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

цянька́мі, прысл. (разм.).

Напрасткі, нацянькі.

Хлопцы ідуць ц. да сяліб.

цяп, выкл. (разм.).

1. Ужыв. гукапераймальна для абазначэння рэзкіх удараў па чым-н. цвёрдым (пры сячэнні).

2. у знач. вык. Ужыв. ў знач. дзеясл. цяпаць—цяпнуць.

Цяп за руку.

Цяп-ляпужыв. для абазначэння хуткага, але неахайнага выканання работы; абы-як.

Цяп-ляп і гатова.

ця́паць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

Сячы.

Ц. сякераю.

|| зак. ця́пнуць, -ну, -неш, -не; -ні; -нуты.

|| наз. ця́панне, -я, н.

цяпе́р.

1. прысл. Зараз, у гэты момант.

Папрацавалі, ц. і адпачыць можна.

2. Ужыв. пры пераходзе да наступнай тэмы гаворкі: далей.

Школу пабудавалі новую, прыгожую, ц., калі гаварыць пра дзяцей, то яны вельмі задаволены.

цяпе́рашні, -яя, -яе.

Які існуе цяпер, мае адносіны да сучаснасці.

Ц. час.

цяпле́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -е́е; незак.

1. Станавіцца цёплым, цяплейшым.

Рукі цяплеюць.

2. безас. Пра наступленне цёплага, цяплейшага надвор’я.

У красавіку ўжо пачне цяплець.

|| зак. пацяпле́ць, -е́е; наз. пацяпле́нне, -я, н.

цяплі́ца, -ы, мн. -ы, -лі́ц, ж.

Цёплае памяшканне з празрыстым дахам і сценкамі, прызначанае для вырошчвання ў любую пару года агародніны, кветак і пад.

|| прым. цяплі́чны, -ая, -ае.

Цяплічныя расліны.

цяплі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., це́пліцца; незак.

1. Гарэць слабым полымем, слаба свяціцца.

Яшчэ цяпліўся касцёр.

У хаце цяпліўся агеньчык.

2. Праяўляцца ў малой, нязначнай ступені (пра жыццё, надзею, пачуццё і пад.).

Цепліцца надзея.

цяплі́ць, цяплю́, це́пліш, це́пліць; незак., каго-што.

Абаграваць памяшканне; саграваць.

Печ слаба цяпліла хату.

цяплі́чны, -ая, -ае.

1. гл. цяпліца.

2. перан. Спешчаны; які ахоўваецца кім-, чым-н. ад цяжкасцей.