Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

трыбу́н, -а, мн. -ы, -аў, м. (высок.).

Грамадскі дзеяч — выдатны прамоўца і публіцыст.

Народны т.

трыбу́на, -ы, мн. -ы, -бу́н, ж.

1. Узвышэнне для выступлення прамоўцы.

Аратар падняўся на трыбуну.

2. перан. Месца, сфера, дзе праходзіць грамадская дзейнасць каго-н.

Грамадская т.

3. Збудаванне з паступовым узвышэннем радоў, лавак для публікі (на стадыёнах, плошчах і пад.).

|| прым. трыбу́нны, -ая, -ае.

трыбуна́л, -а, мн. -ы, -аў, м.

Надзвычайны судовы орган.

Ваенны т.

трыбу́х, -а́, мн. -і́, -о́ў, м. (разм.).

1. Страўнік.

2. Жывот (іран.).

Напхаць т. (наесціся).

3. толькі мн. Вантробы (страўнік, кішкі і пад.).

|| прым. трыбухо́вы, -ая, -ае (да 3 знач.).

трыбуха́ты, -ая, -ае (разм.).

З вялікім трыбухом, жыватом.

|| наз. трыбуха́тасць, -і, ж.

трыбуха́ч, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м. (разм.).

Чалавек з празмерна вялікім жыватом.

трыбушы́ць, -бушу́, -бу́шыш, -бу́шыць; -бу́шаны; незак. (разм.).

1. каго (што). Патрашыць, вымаць вантробы з забітай жывёліны.

2. перан., што. Разварочваць, разрываць што-н., даставаць, вымаць усё тое, што знаходзіцца ў чым-н.

Т. чамадан.

3. перан., каго-што. Рабіць вобыск, трэсці каго-н. (груб.).

|| зак. вы́трыбушыць, -шу, -шыш, -шыць; -шаны (да 1 і 2 знач.).

трыва́лы, -ая, -ае.

1. Устойлівы, моцны, які з цяжкасцю паддаецца разбурэнню, надзейны.

Трывалая апора.

Т. будынак.

2. перан. Вынослівы, стойкі, цярплівы.

Т. чалавек.

Т. характар.

3. Які не мяняецца, надзейны, устойлівы.

Т. мір.

Трывалая эканамічная аснова.

4. Пра яду: сытны, пажыўны (разм.).

Т. абед.

|| наз. трыва́ласць, -і, ж.

трыва́нне¹ гл. трываць.

трыва́нне², -я, мн. -і, -яў, н.

У граматыцы: катэгорыя дзеяслова, якая выражае характар працякання дзеяння ў адносінах да выніку, працягласці, яго мяжы.

Закончанае т.

Незакончанае т.

|| прым. трыва́льны, -ая, -ае.

Трывальная па́ра.