Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

зярня́тка гл. зерне.

з’яўле́нне гл. з’явіцца.

з’яўля́цца гл. з’явіцца.

зяўну́ць гл. зяваць.

зяха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак. (разм.).

Хапаць паветра раскрытым ротам.

|| аднакр. зяхну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, зехняце́, -ну́ць; -ні́.

|| наз. зяха́нне, -я, н.

з’яхі́днічаць гл. яхіднічаць.

зяць, -я, мн. зяці́, -ёў, м.

Муж дачкі.

|| памянш. зяцёк, -цька́, мн. -цькі́, -цько́ў і зя́цейка, -і, -аў, м.

з-за, прыназ. з Р.

1. Ужыв. пры абазначэнні напрамку, руху адкуль-н., з месца, закрытага чым-н., з супрацьлеглага боку чаго-н.

Выглядваць з-за дзвярэй.

Дом віднеецца з-за агароджы.

Вылезці з-за стала.

2. Ужыв. пры ўказанні на прычыну, падставу дзеяння або пры ўказанні на асобу, што з’яўляецца прычынай чаго-н.

Спрачацца з-за дробязей.

З-за яго столькі непрыемнасцей.

з-над, прыназ. з Р.

Ужыв. пры абазначэнні прадмета ці месца, зверху або з верхняй часткі якога накіравана дзеянне.

З-над Прыпяці даносілася песня.

з-пад і (перад збегам зычных) з-па́да, прыназ. з Р.

1. Абазначае накіраванасць дзеяння з якога-н. месца, што знаходзіцца пад чым-н.

Выбрацца з-пад снегу.

2. Абазначае накіраванасць дзеяння, паяўлення з якога-н. месца, што знаходзіцца каля чаго-н.

Прыехалі з-пад Баранавіч.

3. Указвае на вызваленне ад якога-н. становішча, стану і пад.

Выйсці з-пад агню.

Уцячы з-пад варты.

4. Указвае на былое прызначэнне прадмета як ёмішча для чаго-н.

Бутэлька з-пад малака.