Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

грэ́кі, -аў, адз. грэк, -а, м.

Народ, які складае асноўнае насельніцтва Грэцыі.

|| ж. грача́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.

|| прым. грэ́часкі, -ая, -ае.

грэ́лка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.

Прыстасаванне для абагравання, сагравання.

Электрычная г.

Гумавая г.

|| прым. грэ́лачны, -ая, -ае.

грэнадзёр, -а, мн. -ы, -аў, м.

У царскай і некаторых сучасных арміях: ваеннаслужачы некаторых прывілеяваных пяхотных ці кавалерыйскіх палкоў, першапачаткова прызначаных для штурму варожых умацаванняў.

Рота грэнадзёраў.

|| прым. грэнадзёрскі, -ая, -ае.

грэ́нкі, -нак, адз. грэ́нка, -і, ДМ -нцы, ж.

Падсмажаныя лустачкі хлеба, звычайна белага.

Суп з грэнкамі.

грэх, граху́ і грэ́ху, Т грахо́м і грэ́хам, мн. грахі́, -о́ў, м.

1. У веруючых: парушэнне правіл рэлігійнай маралі.

2. перан. Заганны ўчынак.

Грахі мінулых дзён.

3. у знач. вык. Грэшна, нядобра (разм.).

Г. так гаварыць.

Далей ад граху (разм.) — пра нежаданне ўцягвацца ў непрыемную гісторыю.

З грахом папалам (разм.) — з вялікімі цяжкасцямі.

І смех і грэх (разм.) — і смешна, і сумна.

Няма чаго граху таіць (разм.) — трэба прызнацца.

Як на грэх (разм.) — як на зло, на няшчасце.

грэхападзе́нне, -я, н.

1. У міфічным біблейскім паданні: парушэнне першымі людзьмі, Адамам і Евай, запаветаў Бога.

2. Учынак, звязаны з парушэннем грамадскіх норм паводзін, маралі і пад. (кніжн.).

грэ́цкі¹ гл. грэчка.

грэ́цкі², -ая, -ае.

У некаторых назвах: грэчаскі.

Г. арэх.

грэ́цца, грэ́юся, грэ́ешся, грэ́ецца; незак.

1. Саграваць сябе, сваё цела.

Г. на печы.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Рабіцца цёплым, гарачым пад уздзеяннем агню, трэння.

Вада грэецца.

Піла грэецца.

грэцы́зм, -а, мн. -ы, -аў, м.

Слова або выраз у якой-н. мове, запазычаны з грэчаскай мовы.