Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

трубаправо́д, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

Сістэма злучаных паміж сабой труб для перадачы на адлегласць вадкасці, газаў, пары і пад.

Газавы т.

|| прым. трубаправо́дны, -ая, -ае.

трубаправо́дчык, -а, мн. -і, -аў, м.

Спецыяліст па будаванні і рамонце трубаправода.

трубапрака́тны, -ая, -ае.

Звязаны з вырабам металічных труб пракаткай.

Т. завод.

трубаўкла́дчык, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Рабочы па ўкладцы труб.

2. Перасовачны пад’ёмны кран для ўкладкі труб у траншэі трубаправода.

труба́ч, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

Музыкант, які іграе на трубе.

тру́бачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

1. гл. трубка.

2. Кандытарскі выраб у форме полага конуса, напоўненага крэмам.

Т. з крэмам.

Пірожнае-т.

трубі́ць, трублю́, тру́біш, тру́біць; незак.

1. Дзьмучы ў трубу (у 2 знач.), прымушаць яе гучаць.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Гучаць (пра трубу).

Трубяць трубы.

3. што. Гукамі трубы (у 2 знач.) падаваць сігнал да чаго-н.

Т. трывогу.

Т. збор.

4. перан., аб кім-чым. Настойліва распаўсюджваць якія-н. чуткі (разм.).

5. перан., што і без дап. Многа есці (разм.).

Т. хлеб.

|| зак. пратрубі́ць, -рублю́, -ру́біш, -ру́біць (да 1—4 знач.), раструбі́ць, -рублю́, -ру́біш, -ру́біць (да 4 знач.) і струбі́ць, -рублю́, -ру́біш, -ру́біць (да 5 знач.).

тру́бка, -і, ДМ -бцы, мн. -і, -бак, ж.

1. гл. труба.

2. Назва розных прыбораў і прыстасаванняў звычайна цыліндрычнай формы.

Рэнтгенаўская т.

3. У біялогіі і анатоміі: назва розных полых органаў цыліндрычнай формы.

Дыхальная т.

4. Частка тэлефоннага апарата з прыладай для слухання і мікрафонам.

Зняць трубку.

5. Рулон, скрутак якога-н. матэрыялу ў форме вузкай трубы.

Т. палатна.

|| памянш. тру́бачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

|| прым. тру́бачны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.) і тру́бкавы, -ая, -ае (да 1 знач.).

Трубачны завод.

Трубачныя рыштаванні.

трубкава́ты, -ая, -ае.

Тое, што і трубчасты.

трубча́сты, -ая, -ае.

1. Які мае форму трубы, трубкі.

Трубчастая косць.

2. Які складаецца з труб, трубак.

Трубчастая студня.

Трубчастае сцябло.