Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

зво́днік, -а, мн. -і, -аў, м. (пагард.).

Чалавек, які займаецца зводніцтвам.

|| ж. зво́дніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

зво́дніцтва, -а, н. (пагард.).

1. Карыслівае пасрэдніцтва паміж мужчынам і жанчынай для садзейнічання ўступленню іх у любоўную сувязь.

2. Пляткарства, нагаворы або падбухторванне да якіх-н. дрэнных учынкаў.

|| прым. зво́дніцкі, -ая, -ае.

зво́днічаць, -аю, -аеш, -ае; незак. (пагард.).

Займацца зводніцтвам.

зво́дны, -ая, -ае.

1. Сабраны з розных месц, састаўлены з чаго-н., з розных частак.

Зводная справаздача.

З. аркестр.

2. Які даводзіцца каму-н. братам ці сястрой па мачасе або айчыму.

З. брат.

Зводныя дзеці.

звоз гл. звезці.

зво́зіць гл. звезці.

зво́льніцца, -нюся, -нішся, -ніцца; зак.

Вызваліцца ад выканання якіх-н. абавязкаў, звязаных з вучобай, службай і пад.; канчаткова пакінуць месца работы.

З. з вайсковай службы.

З. з працы.

|| незак. звальня́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

|| наз. звальне́нне, -я, н.

зво́льніць, -ню, -ніш, -ніць; -нены; зак., каго (што).

Вызваліць ад выканання якіх-н. абавязкаў, звязаных з вучобай, службай і пад.; зняць з работы.

З. у запас.

З. з работы.

|| незак. звальня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. звальне́нне, -я, н.

звон, зво́на і зво́ну, м.

1. -а, мн. званы́, -о́ў. Ударны сігнальны падвясны інструмент (з медзі або меднага сплаву) у форме пустога ўсечанага конуса з падвешаным усярэдзіне ўдарнікам (языком).

Царкоўны з.

Пажарны з.

Званіць ва ўсе званы (таксама перан.: расказваць усім пра што-н.).

2. -у. Гук, які ўтвараецца гэтым інструментам, а таксама металічнымі або шклянымі прадметамі пры ўдары.

З. касы.

З. шклянак.

3. -у, перан. Погаласкі, плёткі.

Нечага было разносіць такі з. па сяле.

|| прым. зво́навы, -ая, -ае.

звонкагало́сы, -ая, -ае.

Са звонкім голасам.

Звонкагалосыя дзеці.

|| наз. звонкагало́сасць, -і, ж.