Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

тру́бка, -і, ДМ -бцы, мн. -і, -бак, ж.

1. гл. труба.

2. Назва розных прыбораў і прыстасаванняў звычайна цыліндрычнай формы.

Рэнтгенаўская т.

3. У біялогіі і анатоміі: назва розных полых органаў цыліндрычнай формы.

Дыхальная т.

4. Частка тэлефоннага апарата з прыладай для слухання і мікрафонам.

Зняць трубку.

5. Рулон, скрутак якога-н. матэрыялу ў форме вузкай трубы.

Т. палатна.

|| памянш. тру́бачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

|| прым. тру́бачны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.) і тру́бкавы, -ая, -ае (да 1 знач.).

Трубачны завод.

Трубачныя рыштаванні.

трубкава́ты, -ая, -ае.

Тое, што і трубчасты.

трубча́сты, -ая, -ае.

1. Які мае форму трубы, трубкі.

Трубчастая косць.

2. Які складаецца з труб, трубак.

Трубчастая студня.

Трубчастае сцябло.

тру́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; незак., што (разм.).

Стамляць, натруджваць да болю працяглай працай, хадой і пад.

Т. рукі.

труі́зм, -у, мн. -ы, -аў, м. (кніжн.).

Агульнавядомая, збітая ісціна.

Гаварыць труізмы.

трук, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Лоўкі, эфектны прыём, нумар.

Акрабатычны т.

2. перан. Лоўкія штучкі, нечаканы ўчынак, махлярскія выбрыкі.

|| прым. тру́кавы, -ая, -ае (да 1 знач.).

Т. фільм.

трука́цтва, -а, н. (разм.).

Празмернае захапленне трукамі, знешнімі эфектамі.

|| прым. трука́цкі, -ая, -ае.

трука́ч, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Чалавек, які выконвае трукі (у 1 знач.).

2. Чалавек, схільны да трукацтва (разм.).

|| ж. трука́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак.

|| прым. трука́цкі, -ая, -ае.

трум, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Месца паміж палубай і днішчам судна, прызначанае для ўстаноўкі механізмаў, размяшчэння розных грузаў.

2. Памяшканне пад сцэнай у тэатры.

|| прым. тру́мавы, -ая, -ае і тру́мны, -ая, -ае.

трумо́, нескл., н.

1. Высокае стаячае люстра.

2. Прасценак паміж вокнамі, звычайна ўпрыгожаны арнаментам (спец.).