Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

дабіра́ць гл. дабраць.

дабі́цца, -б’ю́ся, -б’е́шся, -б’е́цца; -б’ёмся, -б’яце́ся, -б’ю́цца; зак., чаго.

Настойлівымі намаганнямі дамагчыся чаго-н.

Д. прызнання.

Д. свайго.

|| незак. дабіва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

дабі́ць, -б’ю́, -б’е́ш, -б’е́; -б’ём, -б’яце́, -б’ю́ць; -бі́ты; зак.

1. каго (што). Прыкончыць (у 2 знач.) раненага, падстрэленага.

Паляўнічы дабіў звера.

Гэтыя весткі зусім дабілі старога (перан.).

2. перан., каго-што. Канчаткова разграміць.

Д. варожыя сілы.

3. што. Канчаткова разбіць што-н. недабітае, трэснутае; перабіць усё, што засталося цэлым.

Д. талеркі.

4. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), што і чаго. Скончыць біць, утвараць гукі (пра гадзіннік).

Гадзіннік не паспеў д. шостага ўдару, як пачалася нарада.

5. што. Увагнаць да канца.

Д. цвік.

6. перан., што. Завяршыць якую-н. работу.

К вечару дабілі жніво.

Дабіць да ручкі (разм.) — давесці да развалу, да поўнай непрыгоднасці.

|| незак. дабіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

дабра... (гл. добра...).

Першая састаўная частка складаных слоў, якая ўжыв. замест «добра...», калі націск у другой частцы падае на першы склад, напр.: дабрадзейны, дабрадушны, дабратворны.

дабрабы́т, -у, Мы́це, м.

Дастатак, забяспечанасць.

Клапаціцца пра д. народа.

Дабраве́шчанне і Дабраве́сце, -я, н. (з вялікай літары).

Веснавое хрысціянскае свята: абвяшчэнне Дзеве Марыі аб будучым нараджэнні Хрыста.

дабраво́лец, -льца, мн. -льцы, -льцаў, м.

Тое, што і добраахвотнік.

дабраво́льніцкі, -ая, -ае.

Тое, што і добраахвотніцкі.

дабраво́льны, -ая, -ае.

Тое, што і добраахвотны.

дабрадзе́й, -дзе́я, мн. -дзе́і, -дзе́яў, м.

Той, хто робіць дабро, дапамагае, аказвае паслугу каму-н.

На словах д., а на справе ліхадзей (з нар.).

|| ж. дабрадзе́йка, -і, ДМ -дзе́йцы, мн. -і, -дзе́ек.