Verbum

захава́насць, -і, ж.

Захаванне ў поўнай цэласці, адсутнасць пашкоджанняў.

Адказваць за з. рэчаў.

захава́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Зберагчыся, уцалець, застацца непашкоджаным, непатрачаным.

Дом добра захаваўся.

Здароўе захавалася.

Запасы захаваліся.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Застацца ў сіле, не знікнуць.

Старыя звычкі захаваліся.

3. Захаваць свае сілы, маладжавы выгляд (разм.).

Гэты чалавек добра захаваўся.

4. Застацца непашкоджаным, уцалець.

З. ад пажару.

|| незак. захо́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

захава́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.

1. Аберагаючы, не даць каму-, чаму-н. прапасці, загінуць, зберагчы цэлым.

З. дзяржаўную маёмасць.

З. здароўе.

З. прадукты ад цвілі.

З. успаміны (перан.: не забыць).

2. што. Пакінуць у сіле, у дзеянні.

З. за сабой права.

З. добрыя звычкі.

3. што. Не парушыць чаго-н.

З. умовы дагавору.

З. знешні спакой.

4. каго-што. Пакласці, размясціць так, каб не маглі знайсці (разм.).

Кнігу так захаваў, што я не знайшоў.

|| незак. захо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. захава́нне, -я, н.

за́хад, -у, М -дзе, м.

1. Адзін з чатырох бакоў свету і напрамак, процілеглы ўсходу; частка гарызонту, дзе заходзіць сонца.

2. Мясцовасць, размешчаная ў гэтым напрамку, а таксама («З» вялікае) краіны Заходняй Еўропы і Амерыкі.

Мастацтва Захаду.

|| прым. захо́дні, -яя, -яе.

захаджа́лы, -ая, -ае (разм.).

Прышлы з чужых мясцін, які зайшоў мімаходам.

Захаджалыя людзі.

захадзі́ць, -хаджу́, -хо́дзіш, -хо́дзіць; зак.

Пачаць хадзіць.

Нервова захадзіў па пакоі.

за́хады, -аў.

Меры, дзеянні, накіраваныя на дасягненне пэўнай мэты.

Рабіць або прымаць з.

захалу́сце, -я, н. (разм.).

Глухое, аддаленае ад цэнтра месца.

Жыць у захалусці.

|| прым. захалу́сны, -ая, -ае.

захапі́цца, -хаплю́ся, -хо́пішся, -хо́піцца; зак.

1. кім-чым. Цалкам аддацца якой-н. справе, занятку.

З. зборам значкоў.

З. любімай работай.

2. кім. Закахацца ў каго-н.

З. дзяўчынай.

|| незак. захапля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

захапі́ць, -хаплю́, -хо́піш, -хо́піць; -хо́плены; зак.

1. каго-што. Хапаючы, узяць, забраць, схапіць.

З. жменю зерня.

2. каго-што. Сілай авалодаць кім-, чым-н.

З. чужую тэрыторыю.

З. у палон.

З. ініцыятыву (перан.).

3. каго-што і чаго. Узяць з сабой.

З. плашч.

З. з сабой яды.

4. перан., каго (што). Вельмі зацікавіць, прымусіць поўнасцю аддацца якой-н. справе.

Новая ідэя захапіла яго.

5. перан., каго (што). Завалодаць увагай, зачараваць.

З. гледачоў ігрой.

6. каго (што). Раптоўна застаць.

З. каго-н. дома.

Навальніца захапіла нас у полі.

7. каго-што. Панесці з сабой, захапіўшы, падхапіўшы.

Цячэнне захапіла лодку.

|| незак. захо́пліваць, -аю, -аеш, -ае і захапля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е (да 4 і 5 знач.).

|| наз. захо́п, -у, м. (да 2 знач.).