Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

дэльтапла́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

Лёгкі безматорны лятальны апарат з трохвугольнай нясучай паверхняй, прызначаны для спартыўнага планіравання.

дэльтапланеры́зм, -у, м.

Від спорту, звязаны з палётамі на дэльтапланах.

|| прым. дэльтапла́нерны, -ая, -ае.

дэльтапланеры́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

Спартсмен, які лятае на дэльтаплане.

|| ж. дэльтапланеры́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. дэльтапланеры́сцкі, -ая, -ае.

дэльфі́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

Марская млекакормячая жывёліна сямейства дэльфінавых з чорнай спінай і белым жыватом.

|| прым. дэльфі́навы, -ая, -ае.

дэльфіна́рый, -я, мн. -і, -яў, м.

Комплекс збудаванняў для ўтрымання дэльфінаў з мэтай іх вывучэння, дрэсіроўкі і паказу наведвальнікам.

дэмабілізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак. і незак., каго-што.

Правесці (праводзіць) дэмабілізацыю.

|| звар. дэмабілізава́цца, -зу́юся, -зу́ешся, -зу́ецца; -зу́йся.

дэмабіліза́цыя, -і, ж.

1. Перавод арміі і звязаных з ёю галін народнай гаспадаркі з ваеннага становішча на мірнае.

Д. арміі.

Д. прамысловасці.

2. Звальненне з ваеннай службы ў запас.

Д. радавога і афіцэрскага складу.

3. перан. Аслабленне актыўнасці, гатоўнасці да выканання якіх-н. задач.

|| прым. дэмабілізацы́йны, -ая, -ае.

дэмаго́г, -а, мн. -і, -аў, м.

Той, хто займаецца дэмагогіяй, карыстаецца дэмагагічнымі прыёмамі.

дэмаго́гія, -і, ж.

1. Заснаванае на наўмысным скажэнні фактаў і падмане ўздзеянне на пачуцці, інстынкты маласвядомай часткі мас з разлікам на дасягненне сваіх мэт.

Прапагандысцкая д.

2. Разважанні або патрабаванні, заснаваныя на груба аднабаковым асэнсаванні і вытлумачэнні чаго-н.

Яго выступленне на сходзе — адна д.

|| прым. дэмагагі́чны, -ая, -ае.

дэмагра́фія, -і, ж.

1. Навука, якая вывучае насельніцтва і заканамернасці яго развіцця ў грамадска-гістарычнай абумоўленасці.

2. Паказчыкі колькаснага складу, размяшчэння і змянення насельніцтва дадзенай краіны.

Д. гарадоў.

|| прым. дэмаграфі́чны, -ая, -ае.