Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

патка́ць, ‑тку, ‑тчэш, ‑тчэ; ‑тчом, ‑тчаце, ‑ткуць; зак., што.

1. Саткаць усё, многае. А Марына ўжо даўно паткала Ручнікі-намёты. Чарот.

2. і без дап. Ткаць некаторы час. Паткаць з гадзіну.

3. Выткаць па аснове ўтком. Паткаць чырвонымі ніткамі.

паткну́цца, ‑ткнуся, ‑ткнешся, ‑ткнецца; ‑ткнёмся, ‑ткняцеся; зак.

Разм. Сунуцца, паказацца куды‑н. Жанкі з дзецьмі былі на агародах, баючыся паткнуцца ў вуліцу. Чорны. — Мы ім дамо пытлю, няхай толькі паткнуцца! — гулі мужчыны. Грахоўскі. — Ой, Волька, як жа на вуліцу выйсці, — бядуе Уля. — Людзі пальцамі паказваць будуць... — І раптам крык: — Ну, няхай яшчэ раз паткнецца ў нашу хату — кіпнем аблію! Паўлаў. // перан. Паспрабаваць што‑н. зрабіць, памкнуцца. Паткнуцца сказаць сваё слова.

паткну́ць, ‑ткну, ‑ткнеш, ‑ткне; ‑ткнём, ‑ткняце; зак., каго-што.

Разм. Сунуць, даць што‑н. каму‑н. [Бацька:] — Можа грошай трэба будзе паткнуць доктару.., дык што ж ты зробіш. Чорны.

•••

Нос паткнуць — сунуцца, паказацца.

патла́ты, ‑ая, ‑ае.

Разм. пагард. З патламі, кудлаты, калматы. Патлаты хлопец. □ З-пад коўдры выткнулася патлатая, у завітках рыжая галава. Сабаленка.

патле́лы, ‑ая, ‑ае.

Які патлеў, сатлеў. Учарнелая, патлелая зверху салома крышылася. Мележ.

патле́ць, ‑ее; зак.

1. Сатлець — пра ўсё, многае. А верх .. [дуба] такі самы, як і быў, але знізу дробнае голле патлела. Чорны.

2. Тлець некаторы час.

патлі́васць, ‑і, ж.

Уласцівасць патлівага. Патлівасць рук. □ Кірыла адчуў, што ўдарыла ў пот. Пацяклі раўчакі за каўнер, залівала вочы. Ніколі не было ў яго такой патлівасці. Шамякін.

патлі́вы, ‑ая, ‑ае.

Які моцна і часта пацее.

патлумі́ць, ‑тлумлю, ‑тлуміш, ‑тлуміць; зак., каго-што.

Разм.

1. Затлуміць усіх, многіх.

2. і без дап. Тлуміць некаторы час. Патлуміць галаву.

патлусце́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.

Зрабіцца тлустым, тлусцейшым. Ды і Гуска патлусцела, Нялёгка ёй хадзіць на рэчку дзень за днём, Хаця яна і любіць пакупацца. Корбан.