Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

паўце́нь, ‑ю, м.

Негусты цень; слаба асветленае месца. Шаўковымі хвалямі былі распушчаны валасы па плячах. Ад іх ляглі на твары паўцені. Бядуля. Скалы былі на дзіва рэльефныя, без паўценяў, афарбаваныя ў дзівосныя колеры. Шыцік.

паўцёмны, ‑ая, ‑ае.

Слаба, недастаткова асветлены. У доўгім паўцёмным калідоры на ложках ляжалі хворыя. Шамякін. Сабакарня ўнутры была паўцёмнай, з вузкімі акенцамі. Каля паўсотні сабак розных парод і масцей ляжалі і хадзілі па загарадках. Караткевіч.

паўціра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

Уцерці ўсё, многае або ўсіх, многіх.

паўціска́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Уціснуць усё, многае. Матацыклы паўціскалі на дарожцы ў зямлю свежую жаўтаватую сасновую ігліцу, што ад расы і ветру апала за ноч на дол. Пташнікаў. Панакладалі вазы — ладныя, шырокія — і пакуль паўціскалі ды абхарошвалі, і ноч падышла. Скрыган.

паўцы́ркульны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які мае форму паўакружнасці, з закругленнем. Паўцыркульная арка.

паўця́гваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

Уцягнуць усё, многае або ўсіх, многіх.

паўця́жкі, ‑ая, ‑ае.

Які займае прамежкавае становішча паміж сярэднім і цяжкім (пра вагавую катэгорыю ў спорце).

паўцяка́ць, ‑ае; ‑аем, ‑аеце, ‑аюць; зак.

Уцячы — пра ўсіх, многіх. [Дзедавы] ўнукі, як толькі бацьку павезлі ў бальніцу, паўцякалі да маткі. Колас. У той дзень, калі ўступілі немцы, у бальніцы заставаўся ён, Сцяпан Андрэевіч, ды я. Усе разбегліся. Нават хворыя паўцякалі, хто мог хадзіць. Шамякін.

паўчварта́, нескл., ліч. кольк.

Разм. уст. Тры з палавінай. Паўчварта пуда.

паўчвэ́рткі, ж.

Разм. Палавіна чвэрткі.