Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

патра́ўлены, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад патравіць.

патра́ціцца, ‑трачуся, ‑трацішся, ‑траціцца; зак.

Выдаткаваць свае грошы, сродкі на каго‑, што‑н. [Халуста:] — У мяне цяпер грошай няма, бо я патраціўся на гэтую малатарню. Чарнышэвіч.

патра́ціць, ‑трачу, ‑траціш, ‑траціць; зак., што.

Зрасходаваць, затраціць. Купіць нічога не купілі — баяліся грошы патраціць. Якімовіч. Родны горад! Нашае багацце! Мы хвіліны дарма не патрацім, Мы сваёй не пашкадуем працы — Адбудуем светлыя палацы! Броўка.

патра́чаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад патраціць.

патрашча́ць, ‑шчу, ‑шчыш, ‑шчыць; зак.

Разм. Трашчаць некаторы час. — Са школы адразу ж — на цаліну, ураджай убіраць. Вярнуўся адтуль — гэтага казла сабе купіў. Патрашчаў ім, пакатаўся, а цяпер вось ён стаіць, чакае... Ракітны.

патрашы́цца, ‑трошыцца; незак.

Зал. да патрашыць.

патрашы́ць, ‑трашу, ‑трошыш, ‑трошыць; незак., каго-што.

1. Вымаць вантробы. Патрашыць курыцу. □ [Дзядзька:] — Будзеш патрашыць рыбу і класці ў крапіву... Місько. [Матросы-рыбакі] рыхтавалі на зіму дробную камбалу пад піва: патрашылі, трохі салілі і развешвалі вяліцца на снасцях. Караткевіч.

2. перан. Разм. Даставаць, выцягваць усё тое, што знаходзіцца ў чым‑н. Тры немцы патрашылі ранцы і рэчавыя мяшкі палонных. С. Александровіч.

патрашэ́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. патрашыць.

патро́ены, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад патроіць.

2. у знач. прым. Большы ў тры разы. [Паўліна Цітаўна:] — Я ведаю толькі адно: выберуць — буду працаваць з патроенай энергіяй, каб апраўдаць давер’е. Шамякін.

патро́іцца, ‑троіцца; зак.

Павялічыццаў тры разы. [Раўбіч:] — Шкада, што ў часе вайны нас было замала, каб ударыць у тыл... Але за тры гады вайны колькасць нашых паплечнікаў патроілася. Караткевіч.