Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

пагарша́цца, ‑аецца; незак.

1. Незак. да пагоршыцца.

2. Зал. да пагаршаць.

пагарша́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да пагоршыць.

пагаршэ́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. пагаршаць — пагоршыць і стан паводле знач. дзеясл. пагаршацца — пагоршыцца.

пагарэ́заваць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак.

Гарэзаваць некаторы час.

пагарэ́зіць, ‑рэжу, ‑рэзіш, ‑рэзіць; зак.

Тое, што і пагарэзаваць.

пагарэ́лец, ‑льца, м.

Той, у каго пажар знішчыў дом і маёмасць. З апушчанымі галовамі шукалі пагарэльцы сваё дабро. Гартны. [Макар Кузьміч:] — Парашылі калектывам будаваць дамы ўсім пагарэльцам. Краўчанка.

пагарэ́лішча, ‑а, н.

Тое, што і пажарышча. Стаялі ля пагарэлішча, дзе яшчэ галавешкі тлелі. І ад куродыму горкага слёзы ў маці нагортваліся. Барадулін.

пагарэ́лы, ‑ая, ‑ае.

1. Які пагарэў, згарэў. Вот і разбураныя вуліцы, руіны пагарэлых дамоў. Лынькоў.

2. у знач. наз. пагарэ́лы, ‑ага, м. Тое, што і пагарэлец.

3. у знач. наз. пагарэ́лае, ‑ага, н. Тое, што згарэла ў выніку пажару.

пагарэ́ць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак.

1. Страціць дом, маёмасць у выніку пажару. Гэта былі гады, калі ўсе будаваліся — і той, хто пагарэў, хто не меў дзе жыць, і той, у каго быў .. дах над галавой. Шамякін. // (1 і 2 ас. не ўжыв.). Згарэць — пра ўсё, многае. [Самабыліха:] — Вось калі не шанцуе, дык не шанцуе: пасадзіла ў печ булкі ды забылася.. Усе булкі пагарэлі, адны бляхі засталіся. Колас.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Выгараць, засохнуць ад гарачыні. Лясы пагарэлі. Трава пагарэла.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Гарэць некаторы час. Свечкі пагарэлі і пагаслі.

4. перан. Разм. Пацярпець няўдачу; аказацца ў цяжкім становішчы. Прамоўца выступаў на сходзе І пагарэў, як кажуць, пры народзе. Корбан.

пагаса́нне, ‑я, н.

Дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. пагасаць — пагаснуць.