Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

папруцяне́ць, ‑ее; ‑еем, ‑ееце, ‑еюць; зак.

Разм. Апруцянець — пра ўсіх, многіх або пра ўсё, многае.

папрыбіва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

1. што. Прыбіць што‑н. у многіх месцах, прыбіць усё, многае. На сценах дамоў і на дашчатых платах.. [фашысты] папрыбівалі загад, надрукаваны адразу на чатырох мовах. Сачанка.

2. каго. Разм. Вельмі моцна збіць усіх, многіх. — Чаму ў таку [збіраецца моладзь]? — здзівіўся Мілоўскі. — Каб бацькі не ведалі. Там такія хлапцы прыйшлі, што калі б бацькі даведаліся, папрыбівалі б да смерці. Галавач.

3. безас. Прыгнаць сілай вады, ветру ўсё, многае. Папрыбівала лодкі да берага.

папрыбіра́цца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.

1. Прыбрацца, прыгожа адзецца — пра ўсіх, многіх.

2. Тое, што і папрыбіраць (у 2 знач.).

папрыбіра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

1. каго-што. Прыбраць, прыгожа адзець усіх, многіх. // Упрыгожыць, аздобіць усё, многае.

2. Навесці парадак, чысціню ўсюды, у многіх месцах. [Харытоніха] ухадзілася па гаспадарцы, падмяла, папрыбірала. Місько.

3. што. Прыбраць, прыняць адкуль‑н. усё, многае. У снезе .. валяюцца кавалкі жалеза, нейкія адлітыя даўно ўжо дэталі. — Папрыбіраць варта, а то ржавее дарэмна, — праказаў.. [Сідар]. Галавач.

папрыбудо́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Прыбудаваць многа чаго‑н., прыбудаваць што‑н. да многіх будынкаў.

папрыбяга́ць, ‑ае; ‑аем, ‑аеце, ‑аюць; зак.

Прыбегчы — пра ўсіх, многіх. [Параска:] — У печы выпалю, каб цяплей было. Заўтра дзеці папрыбягаюць. Лобан.

папрывалака́цца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.

Разм. Прывалачыся, прыцягнуцца — пра ўсіх, многіх. [Сабастыян:] — Хуценька збірайся, а то папрывалакаюцца вясковыя жанчыны і пазбіраюць усе грыбы. Сабаленка.

папрывалака́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што і чаго.

Разм. Прывалачы, прыцягнуць усё, многае. // Сілаю прымусіць прыйсці ўсіх, многіх.

папрыва́льваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

Прыхіліць да чаго‑н., прыкрыць, прыціснуць чым‑н. усё, многае або ўсіх, многіх. Папрывальваць бярвенне да сцяны.

папрыво́дзіць, ‑воджу, ‑водзіш, ‑водзіць; зак., каго.

Прывесці куды‑н. усіх, многіх. — А адкуль гэтую жывёлу папрыводзілі? — яшчэ раз перапытаў.. [Мінуць]. Чорны. // што. Кіруючы чым‑н. рухомым, даставіць куды‑н. усё, многае. Папрыводзіць машыны на станцыю.