парт...,
Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «партыйны» (у 1 знач.), напрыклад: партактыў, партарганізацыя, парткабінет, партком, партшкола.
па́рта, ‑ы, ДМ ‑рце, ж.
Школьны вучнёўскі стол, злучаны ніжняй часткай з лаўкай. Хваля гэтага заціхання паволі праходзіць па ўсёй школе і, нарэшце, зусім глухне на задніх партах. Колас. Змітрок азірнуўся і ўбачыў Пятра, рабога Петрака, з якім тры гады сядзеў на адной парце. Ваданосаў.
•••
Са школьнай парты — з часоў вучобы ў школе.
партаба́к, ‑а, м.
Невялікая каробачка для тытуню, табакі або папярос. [Кавалёў] дастаў партабак і ў тоўстых пальцах згарнуў тонкую як запалка цыгарку, прыпаліў яе і зацягнуўся. Чарнышэвіч. Лаўрэн Карпавіч выняў з кішэні партабак, узяў з яго дзве папяросы і адну даў Паўлу. Гроднеў.
партаба́чніца, ‑ы, ж.
Тое, што і партабак. Паддубны з момант стаяў.., а пасля дастаў з кішэні партабачніцу і стаў круціць цыгарку. Пестрак.
партаві́к, ‑а, м.
Работнік порта 1. З порта прыйшла тэлеграма ад аб’яднання партавікоў. Быкаў.
партадука́цыя, ‑і, ж.
Партыйная адукацыя. Гурток партадукацыі.
партакты́ў, ‑тыву, м.
Партыйны актыў — актыў партыйнай арганізацыі. Сход мясцовага партактыву. // Сход актыву партыйнай арганізацыі. Абмеркаваць кандыдатуру на партактыве. □ — Ну, не! Дэталі будуць, падрабязнасці. .. [Шарупіч] і перад воінамі выступаў і на партактыве. Кажуць, вельмі цікава. Карпаў.
парта́л, ‑а, м.
1. Архітэктурна аформлены галоўны ўваход у вялікі будынак. Партал тэатра. □ Парталы [манастыра] паважна разгортваюцца на фоне ружова-яснага неба, і тады нельга не заглядзецца на яго. Колас. // Архітэктурнае абрамленне сцэны, якое аддзяляе яе ад глядзельнай залы.
2. Спец. Рама ў форме літары П, якая з’яўляецца часткай металічнай канструкцыі або машыннай станіны.
[Ад лац. porta — уваход, вароты.]
парта́льны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да партала. Партальная арка. Партальныя калоны. // Які мае ў сабе партал (у 2 знач.). Партальны станок. □ Для размяшчэння партальных кранаў былі створаны Верхні і Ніжні прычалы. В. Вольскі.
партамане́т, ‑а, М ‑неце, м.
Невялікі кашалёк для грошай. Доўга ў руках круціў.. [рубель] доктар, нават да акна паднёс, паглядзеў на святло, толькі тады паклаў у скураны партаманет. П. Ткачоў.
[Фр. porte-monnaie.]