Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

папара́дкаваны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад папарадкаваць.

папара́дкаваць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; зак., што.

Прывесці ў парадак; навесці парадак. — Ты папарадкуй рэчы, Танечка, а я схаджу ў рэдакцыю, — сказаў Сяргей. Машара.

папараска́зваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што, чаго, аб кім-чым, пра каго-што, з дадан. сказам і без дап.

Разм. Расказваць доўга, неаднаразова; расказаць многа чаго‑н. [Хлопец:] — Людзі ўсё — во!.. Дружныя, таварыскія. Я вам мог бы столькі пра іх папарасказваць, што вам аж да вечара хапіла б слухаць. Васілёнак.

па́паратнік, ‑у, м.

Тое, што і папараць. Спелі ягады. За суніцамі — чарніцы, ад якіх аж чорна было між рослага папаратніку. Мележ. Перад світаннем Грысь зацягнуў у кусты лодку, прыкрыў яе зялёным веццем, папаратнікам, а сам пайшоў дадому. Кулакоўскі. Недалёка, у густым папаратніку, ён наткнуўся зноў на забітых. Сачанка. Любужскі бор сустракае густым здаровым пахам хвоі і папаратніку. Кандрусевіч.

па́паратнікавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да папаратніку. Сустракаюцца тут і асіннікі, то з дрэвамі добрага росту і папаратнікавым покрывам, то забалочаныя — асаковыя. Гавеман.

папараўці́, ‑раву, ‑равеш, ‑раве; ‑равём, ‑равяце; зак.

Разм. Раўці доўга, неаднаразова.

папарахне́ць, ‑ее; зак.

Разм. Стаць спарахнелым, трухлявым — пра ўсё, многае. [Нахлябіч] паглядзеў навокал ды і кажа: гумно.. ваша ледзьве ліпіць, ды і ўсе будынкі папарахнелі, зараз параскідаюцца. Чорны.

папарацепадо́бныя, ‑ых.

Аддзел вышэйшыя споравых раслін, да якога адносяцца арляк, вужоўнік і інш.

па́параць, ‑і, ж.

Шматгадовая травяністая расліна аддзела папарацепадобных з буйнымі рассечанымі або складанымі лістамі, якая расце ў цяністых вільготных месцах. Стаяла чэрвеньская ноч, калі ў буйнай квецені красуе зямля, поўніцца сокамі лісцяны змрок лесу і ў цішыні ночы чуваць, як распраўляе малады ліст зялёная папараць, атрасаючы з сябе засохлую ігліцу. Лынькоў. // у знач. зб. Кусты, зараснік такой расліны. [Начлежнікі] ехалі на ўсю ноч, каб, абсеўшы зыркае вогнішча, слухаць таемныя гукі і галасы лесу, густа зарослага лапушной папараццю... Вітка.

папарва́ць, ‑рву, ‑рвеш, ‑рве; ‑рвём, ‑рвяце; зак., што і чаго.

Разм. Рваць доўга, неаднаразова; вырваць, сарваць многа чаго‑н. Папарваць ільну на полі. Папарваць яблыкаў.