палі́тыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.
1. Грамадская дзейнасць, барацьба, у якой адлюстроўваюцца карэнныя інтарэсы класаў і іхнія ўзаемаадносіны; дзейнасць дзяржавы ў галіне ўнутранага жыцця і міжнародных адносін. Знешняя палітыка. Унутраная палітыка. Міжнародная палітыка. □ — Правільная палітыка нашай камуністычнай партыі, — гаварыў Кастусь, — палітыка ўсямернага развіцця індустрыі і калектывізацыі сельскай гаспадаркі — апраўдала сябе выдатна. Брыль. // Агульны напрамак дзейнасці дзяржавы, якога‑н. класа, партыі. Агрэсіўная палітыка. Палітыка мірнага суіснавання. Палітыка нейтралітэту. // Напрамак дзейнасці дзяржавы, палітычнай партыі ў той ці іншай галіне ў пэўны перыяд. Новая эканамічная палітыка. Нацыянальная палітыка. // Падзеі і пытанні ўнутранага і міжнароднага грамадскага жыцця. Максіму хацелася таксама сказаць што-небудзь аб палітыцы, але ён дні тры ўжо не чытаў газет і таму баяўся сказаць неўпапад. Шамякін.
2. Разм. Характар паводзін, які вызначае адносіны да каго‑, чаго‑н. — Ты пасаромелася б людзей, кабета. На роднае дзіця з ражном перці... Ды бога пабаялася б.. — Усё гэта хітрыкі дзеда, і маці добра разумее яго палітыку. Але што ты з гэтым дзедам зробіш. Лынькоў.
3. Разм. Удзел у рэвалюцыйным руху, у рэвалюцыйнай рабоце. Цяпер.. [Параска] жыла без мужа: яго засудзілі паны на восем год за палітыку. Дамашэвіч.
[Грэч. politikē.]
палітыка́н, ‑а, м.
Пагард. Беспрынцыповы палітык, палітычны дзядок; інтрыган.
палітыка́нства, ‑а, н.
Пагард. Паводзіны і спосаб дзеяння палітыкана. [Шыковіча] заўсёды абурала, калі дзе пачыналася палітыканства — гульня ў важнасць і строгасць. Шамякін.
палітыка́нстваваць, ‑ствую, ‑ствуеш, ‑ствуе; незак.
Пагард. Займацца палітыканствам.
палітыка-...,
Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «палітычны» (у 1 знач.), напрыклад: палітыка-выхаваўчы, палітыка-масавы, палітыка-эканамічны.
паліты́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які звязаны з палітыкай (у 1 знач.); заснаваны на палітыцы. Палітычная барацьба. Палітычная актыўнасць мае. Палітычная партыя. □ Замест абразоў на сценах вісела некалькі плакатаў і партрэтаў выдатных палітычных дзеячоў. Колас. Камісар пакінуў упраўленне палітычнай прапаганды фронту, каб прасачыць за пераправай. Лынькоў. // Дзяржаўны, грамадзянска-прававы. Палітычная ўлада. □ Прыгонныя сяляне ў галіне ўсякіх палітычных правоў былі выключаны абсалютна. Ленін.
2. Які мае адносіны да палітыкі (у 3 знач.). Палітычны зняволены. Палітычная ссылка. / у знач. наз. паліты́чны, ‑ага, м.; паліты́чная, ‑ай, ж.
3. Уст. Дыпламатычны, прадбачлівы. Васіль .. уголас не выказаў свае думкі, бо .. быў чалавек палітычны і спрытны. Колас. // Умела разлічаны (аб учынках, паводзінах і пад.). Палітычнае абыходжанне.
•••
Палітычная смерць гл. смерць.
Палітычная эканомія гл. эканомія.
Палітычны крызіс гл. крызіс.
палітэкано́мія, ‑і, ж.
Палітычная эканомія. Матэматыка, граматыка, геаграфія, палітэканомія і іншыя прадметы былі для.. [Саламона] жывымі, канкрэтнымі з’явішчамі. Бядуля.
палітэмігра́нт, ‑а, М ‑нце, м.
Палітычны эмігрант. У 1870 годзе Вазаў прыязджае ў горад Враіла, дзе ён трапляе ў асяроддзе палітэмігрантаў. «Беларусь».
палітэмігра́нтка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
Жан. да палітэмігрант.
палітэ́хнік, ‑а, м.
Разм. Студэнт політэхнічнага інстытута, палітэхнікума або чалавек, які скончыў політэхнічны інстытут, палітэхнікум.