Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

налама́ны і нало́маны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад наламаць.

налама́цца, ‑ламлюся, ‑ломішся, ‑ломіцца; зак.

1. Разм. Налаўчыцца рабіць што‑н. — Добрая будзе настаўніца. — Ага, казалі, што ўжо наламалася. Чаму, прынаровіцца. Ермаловіч.

2. Даць трэшчыну. Дошка наламалася.

налама́ць, ‑ламлю, ‑ломіш, ‑ломіць; пр. наламаў, ‑мала; заг. наламі; зак.

1. чаго. Зламаць нейкую колькасць чаго‑н. Наламаць букет бэзу. Наламаць галля. □ Нупрэй жыва наклаў агню, наламаў бярэмя яловых лапак, палажыў іх каля агню, заслаў воўчаю шкураю. Колас. // Паламаць, сапсаваць вялікую колькасць чаго‑н. Наламаць цацак.

2. што. Зламаць не да канца, надламаць. Наламаць галіну.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.); перан.; каго. Разм. Схіліць да чаго‑н., угаварыць заняцца чым‑н. У Лаўрэна былі тры сыны. Ён таксама хацеў іх наламаць на краўцоўства, але яны ні блізка. Сабаленка.

•••

Наламаць дроў — нарабіць памылак пры выкананні чаго‑н.

Наламаць руку — тое, што і набіць руку (гл. набіць).

налапата́цца, ‑пачуся, ‑почашся, ‑почацца; зак.

Разм. Уволю, многа палапатаць; нагаварыцца.

налапата́ць, ‑лапачу, ‑лапочаш, ‑лапоча; зак., чаго.

Разм. Нагаварыць абы-чаго.

нала́савацца, ‑суюся, ‑суешся, ‑суецца; зак.

Разм. Уволю паласавацца. Наласаваўшыся ўволю, мядзведзі станавіліся на заднія лапы і пачыналі дужацца. Даніленка.

нала́таны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад налатаць.

нала́таць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Залатаць што‑н.

налаташы́ць, ‑ташу, ‑тошыш, ‑тошыць; зак., чаго.

Разм. Нарваць без разбору, псуючы і спусташаючы. Зглуміў [Юрась] націну ўсю на градках, Гуркоў мо’ з пуд налаташыў. Маеўскі. // Нарваць чаго‑н. захватамі. Налаташыць гароху. Налаташыць націння.

налато́шваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да налаташыць.