Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

пажына́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.

1. і без дап. Жаць некаторы час; зжынаць што‑н.

2. перан. Атрымліваць здабытак ад чаго‑н. зробленага. Кажуць, хто сее вецер, той пажынае буру. Колас.

•••

Пажынаць лаўры — атрымліваць прызнанне сваіх дасягненняў, сваёй працы і інш.

Пажынаць плады чаго — карыстацца вынікамі зробленага, дасягнутага.

пажырава́ць, ‑руе; зак.

Жыраваць нейкі час; крыху жыраваць. Ён [цецярук] быў абураны, што нейкі Сюды сапернік заляцеў Пажыраваць пупышкай клейкай З яго аблюбаваных дрэў. Танк.

пажыра́льнік, ‑а, м.

Той, хто пажырае, паглынае каго‑, што‑н.

пажыра́льніца, ‑ы, ж.

Жан. да пажыральнік.

пажыра́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. пажыраць (у 1 знач.).

пажыра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. Незак. да пажэрці.

2. перан. Знішчаць, спальваючы (пра полымя, агонь). Полымя.. загуляе па саламяных хрыбтах будынкаў, нібы прагны бязлітасны звер, пажыраючы іх. Брыль.

пажы́так, ‑тку, м.

1. гл. пажыткі.

2. Здабыча, пажыва. [Адам:] — Сюды, проста на кашару, і перліся, нячысцікі. Мабыць, [ваўкі] нюхам вынюхалі, што тут пажытак добры. Сабаленка. // толькі адз.; перан. Тое, што дае матэрыял для думак, размоў і пад. Пажытак для роздуму. □ Стылізаваныя пад фальклор вершы Чачота былі спробай даць селяніну духоўны пажытак, блізкі і зразумелы яму, навучыць яго жыць лепш, багацей. Ярош.

пажы́ткі, ‑аў; адз. пажытак, ‑тку, м.

Дробны скарб, хатнія рэчы. Нескладаныя дзедавы пажыткі ўжо ляжалі на нарах. Колас. Язэп забіў у хаце вокны, скінуў пажытак на воз і пераехаў у мястэчка. Адамчык.

пажы́тнік, ‑у, м.

Род адналетніх або мнагалетніх раслін сямейства бабовых.

пажыўля́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; незак.

Разм. Жывіцца чым‑н. Па-ранейшаму на поле нашай вёскі, на загоны бульбы, як на свае, выходзяць сабе пажыўляцца дзікі, і ніхто гэтаму не дзівіцца. Карпюк.