паны́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае хмурны, прыгнечаны настрой; сумны, маркотны. Іван сеў, кінуўшы на дол скуранку, побач спынілася панылая, здалося, разгубленая Джулія. Быкаў. // Які выражае хмурны, прыгнечаны настрой. — Пайграй... — панылым голасам прамовіў Сымон. — Пайграй... Чарнышэвіч. Саўчанка адразу абмяк, запалыя, пачырванелыя.. вочы сталі яшчэ больш безуважлівымі і панылымі. Лупсякоў. // Прасякнуты хмурнасцю, прыгнечанасцю; бязрадасны. Каторы ўжо раз за гэтыя суткі ўсеабдымнай тугою ахоплівала.. [Клімчанку] гэтая панылая думка. Быкаў.
2. Які выклікае хмурны, прыгнечаны, тужлівы настрой. Марудна цягнуўся панылы, змрочны дзень. Асіпенка. [Ярмоленка] з тугой глядзеў на гэтыя агні, на вуліцу, якая здавалася яму нязвыкла шырокай і панылай. Сіўцоў.
паныра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Ныраць (у 1, 2 знач.) некаторы час.
паны́ць, ‑ныю, ‑ныеш, ‑ные; зак.
Ныць некаторы час. Зуб паныў і сціх. □ Паные сэрца, пройдзе час, З другой сустрэнуся дзяўчынай. Свірка.
паню́х, ‑у, м.
У выразе: ні за панюх табакі — тое, што і ні за нюх табакі (гл. нюх).
паню́хацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.
Зак. да нюхацца.
паню́хаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Зак. да нюхаць (у 1, 2 знач.).
паню́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.
Невялікая колькасць табакі, разлічаная на адзін нюх.
па́ня, ‑і, ж.
Разм. Тое, што і пані. Пан, аддаўшы загад аканому, ехаў з паняю баляваць у бліжэйшы маёнтак. Чарот.
паняве́рка, ‑і, ДМ ‑рцы, ж.
Няпэўны стан, сумненне, нерашучасць. У гэтым пісьме.. [Ганна] сумысля націскала на сваю трагедыю, на слёзы, на горыч паняверкі і расчаравання. Чорны.
паняво́лі, прысл.
Насуперак жаданню, па неабходнасці. — Паняволі будзеш пасціць, калі ў кубле пуста. Чарнышэвіч. [Марыля:] Як бы там сабе ні было, а нам трэба думаць, як далей жыць. Паняволі мусім сабе даваць якую раду. Купала.