Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

пантэ́ра, ‑ы, ж.

Тое, што і барс.

[Грэч. panthēr.]

пану́джваць, ‑ае; безас. незак.

Час ад часу нудзіць (у 1 знач.). З самага рання штосьці пануджвае.

панудзі́цца, ‑нуджу́ся, ‑ну́дзішся, ‑ну́дзіцца; зак.

Нудзіцца некаторы час. Прысядуць неяк квола на лаўцы чалавек колькі дзяўчат, каб панудзіцца, падзяліцца дзявочай журбой. Скрыган.

пану́дзіць, ‑дзіць; безас. зак.

Нудзіць (у 1 знач.) некаторы час.

панука́нне і пану́кванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. панукаць, панукваць, а таксама гукі, словы, якія суправаджаюць гэтае дзеянне. Гракі, вароны чарадою За свежай ходзяць баразною. Вясёлы шум і пануканне Чутны да самага змяркання. Колас. Сям-там блісне агеньчык цыгаркі ды прагучыць нуднае панукванне. Хведаровіч.

панука́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае і пану́кваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. каго. Прымушаць рабочую жывёлу рухацца хутчэй; нокаць. Чорныя, закураныя цыганы — старыя і маладыя — у клёшных штанах, запыленых хромавых ботах, паважна крочаць узбоч вазоў, панукаюць гладкіх коней. Навуменка. — Но-но, маленькі! — па-гаспадарску клапатліва панукваў.. [Ваня] каня. Паўлаў. // перан.; каго і без дап. Падганяць каго‑н. у рабоце. Хлопцы добрыя, не трэба панукаць. І справу ведаюць... Мыслівец.

2. перан.; кім і без дап. Дэспатычна распараджацца, не лічыцца з кім‑н.; папіхаць. [Касперскі:] Доўга блукаў я па свеце і такі знайшоў шчасце — у калгасе. Цяпер я чалавек! Ніхто мною не панукае. Гурскі.

пану́кванне,

гл. пануканне.

пану́кваць,

гл. панукаць.

пану́ра,

1. Прысл. да пануры.

2. безас. у знач. вык. Змрочна, непрыветліва. У маёнтку было ціха, панура і неяк безнадзейна, як у турэмным двары. Чарнышэвіч.

пану́расць, ‑і, ж.

Стан панурага. Вочы.. [селяніна] праясніліся, панурасць і заклапочанасць зніклі з твару. Колас. Надзвычайна ўрачыстымі здаваліся дрэвы ў густым бары, паскідаўшыя снегавыя шапкі і зімовую панурасць. Лынькоў.