Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

насто́ены 1, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад настояць ​1.

насто́ены 2, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад настаяць ​2, настояць ​3.

насто́ечны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да настойкі, уласцівы настойцы.

насто́й, ‑ю, м.

1. Выцяжка з расліннага або жывёльнага рэчыва, змешчанага ў ваду або іншую вадкасць. Настой траў. □ Маці ні на крок не адыходзіла ад.. [Алеся], давала ніць чай з моцным настоем ліпавага цвету, пакрывала коўдрай, кажухом і чакала раніцы. Сіняўскі.

2. перан. Густы пах якога‑н. рэчыва (раслін, ягад і пад.). Вецер пах вадою і смаловым настоем далёкіх і блізкіх бароў. Грахоўскі. Разам з ранішнімі даліннымі туманамі ў паветры плаваў пахкі верасовы настой. Краўчанка.

насто́йванне 1, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. настойваць ​2 — настояць ​1.

насто́йванне 2, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. настойваць ​1 — настояць ​2.

насто́йванне 3, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. настойваць ​3 — настояць ​3.

насто́йвацца, ‑аецца; незак.

1. Незак. да настояцца, настаяцца (у 2 знач.).

2. Зал. да настойваць ​2.

насто́йваць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да настаяць ​1, настояць ​2.

насто́йваць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да настояць ​1.

насто́йваць 3, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да настаяць ​2, настояць ​3.

насто́йка, ‑і, ДМ ‑стойцы; Р мн. ‑стоек; ж.

1. Спіртны напітак, настоены на ягадах або травах. Паставіць настойку. Вішнёвая настойка. □ Перакуліўшы добры келіх .. настойкі і смачна закусіўшы грыбамі, Сабастыян быў цяпер у тым добрым настроі, калі хочацца чалавеку марыць. Сабаленка.

2. Тое, што і настой (у 1 знач.). Ёдная настойка. Валяр’янавая настойка.

насто́йлівасць, ‑і, ж.

Уласцівасць настойлівага (у 1 знач.). Праявіць настойлівасць. □ Стук паўтарыўся з большаю сілаю і настойлівасцю. Колас. — Мастацтва патрабуе ахвяр, — суцяшаў Хахлоўскі жонку і працаваў з яшчэ большай настойлівасцю. Мяжэвіч.

насто́йлівы, ‑ая, ‑ае.

1. Рашучы ў дасягненні сваёй мэты, свайго жадання. Настойлівы чалавек. □ Мы пабудзем тут шахцёрскі гарт Вопытных, настойлівых майстроў. Аўрамчык. Рос. [Нічыпар] упартым і настойлівым. Мележ.

2. Які выражае рашучасць. І зноў стукат, але ўжо інакшы — глухі і настойлівы. Лупсякоў. [Ніна] пачырванела пад настойлівым поглядам таварышкі. Васілевіч. // Які ажыццяўляецца з рашучасцю, упартасцю. Настойлівыя пошукі.

насто́лькі, прысл.

У такой меры, у такой ступені. Буксаванне было настолькі моцнае, што з-пад колаў феерверкам пасыпаліся іскры. Васілёнак. Здзіўленне ў голасе маці было настолькі шчырае, што я міжвольна ўсміхнуўся. Брыль.