Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

па́нскі, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да пана; належыць пану. Зямля — дзе глянеш — панская, Вада, лес, дол, гара. Танк. Панскі палац пачаў ужо гарэць з аднаго канца. Лынькоў.

2. Уласцівы пану; прасякнуты пагардлівымі адносінамі да каго‑, чаго‑н. Людзі ў цішы сваіх цёмных і лясных закуткаў думалі, як захаваць мізэрны запас хлеба.., як усцерагчы сваю худобу, каня і іншы набытак ад панскай ненаеднасці. Колас.

панславі́зм, ‑у, м.

Рэакцыйная палітычная плынь, якая імкнулася да аб’яднання ўсіх славянскіх народаў пад уладай рускага цара.

панславі́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Паслядоўнік панславізму.

панславі́сцкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да панславістаў, панславізму. Панславісцкі шавінізм.

па́нства, ‑а, н.

1. зб. Паны. Шыш-Шышнеўскі быў нядрэнны настаўнік, але цягнуўся за мясцовым панствам, з вучнямі і іх бацькамі трымаўся здалёк і афіцыйна. С. Александровіч.

2. Панаванне, улада паноў. — Уціск вечнага панства палажыў на.. [чалавека] свой адбітак. Чорны.

3. Спешчанасць, імкненне жыць у раскошы, пагардлівыя адносіны да працы, уласцівыя панам. [Лоўгач:] — Ці правільна гэта? Адзін пакой на чацвярых. А ў нас пяць пакояў на чацвярых. І якія? Амаль удвая большыя. Панства нейкае ў нас з табой... Савіцкі.

па́нстваваць, ‑ствую, ‑ствуеш, ‑ствуе; незак.

Жыць па-панску; быць панам.

па́нтавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да пантаў. // Звязаны з дабываннем пантаў. Пантавая аленегадоўля.

пантаграфі́чны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які мае адносіны да пантографа.

пантакры́н, ‑у, м.

Спец. Лячэбны танізуючы сродак, які здабываецца з пантаў.

[Ад слова панты і грэч. krínō — аддзяляю.]

пантале́ты, ‑лет; адз. панталета, ‑ы, ДМ ‑леце, ж.

Лёгкі жаночы абутак у выглядзе падэшвы, якая трымаецца на пальцах нагі з дапамогай раменьчыкаў або шырокай стужкі.