Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

падплы́сці, ‑плыву, ‑плывеш, ‑плыве; ‑плывём, ‑плывяце; пр. падплыў, ‑плыла, ‑плыло; зак.

1. Плывучы, наблізіцца да каго‑, чаго‑н. Падплысці да берага. Падплысці да вострава. □ Падплыла рыба, павісла нерухома, паводзячы плаўнікамі, як сом вусамі. Шыцік.

2. Заплысці пад што‑н. Падплысці пад мост.

3. Разм. Аказацца на вадзе або на якой‑н. іншай вадкасці; падмокнуць. А бывала і так, што высахне сена, толькі б яго зграбаць, а дождж як ліне, дык падплыве ўсё. Чарнышэвіч.

падплы́ць, ‑плыву, ‑плывеш, ‑плыве; ‑плывём, ‑плывяце; пр. падплыў, ‑плыла, ‑плыло; зак.

Тое, што і падплысці.

падплята́цца, ‑аецца; незак.

Зал. да падплятаць.

падплята́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да падплесці.

падпо́ены, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад падпаіць.

падпо́йваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да падпаіць.

падпо́крыўны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які сеецца па якой‑н. культуры. Падпокрыўны пасеў канюшыны.

падпо́лле, ‑я, н.

1. Памяшканне пад падлогаю; падвал. Пахла саладкаватай прэллю — якраз пасярод хаты ляжала выграбеная з падполля бульба з доўгімі белымі расткамі. Навуменка.

2. Дзейнасць, накіраваная супраць улад, якая праходзіць тайна, ва ўмовах строгай канспірацыі, а таксама жыццё ў такіх умовах каго‑н., хто змагаецца супраць улад. У памяці паўставала то адно, то другое і перад усім — вайна, падполле ў час нямецкай акупацыі. Карпаў. У часы буржуазнай Польшчы камуністы працавалі ў глыбокім падполлі. Карпюк. // зб. Людзі, якія працуюць у такіх умовах, вядуць канспіратыўную работу. У час сакавіцкага правалу Мінскага падполля сям’я Амельянюкоў схавалася ў знаёмых людзей. «Звязда». Край мой, край Лясістых пушчаў, Балатоў і поля, Захаваў ты ў сваіх гушчах Нашае падполле. Хведаровіч.

падпо́льны, ‑ая, ‑ае.

Які адбываецца, праходзіць ва ўмовах падполля (у 2 знач.); нелегальны, тайны. Падпольная работа патрабуе канспірацыі. Новікаў. Ад сваіх людзей Заслонаў ужо ведаў, што ў дэпо дзейнічае падпольная камсамольская група, і здагадваўся, хто яе ўзначальвае. Шчарбатаў.

падпо́льшчык, ‑а, м.

Той, хто працуе ва ўмовах падполля (у 2 знач.). Саша з нецярплівасцю чакала, калі падпольшчыкі дадуць ёй заданне. Шамякін. Адвага падпольшчыка толькі тады апраўдана, калі яна спалучаецца са строгай канспірацыяй. Новікаў.