Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

панаціра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

1. каго-што. Нацерці, намазаць чым‑н. усё, многае або ўсіх, многіх. Панаціраць рукі шкіпінарам.

2. што. Начысціць да глянцу ўсё, многае. Панаціраць паркет.

3. што. Пашкодзіць трэннем усё, многае. Панаціраць ногі. // Нацерці на чым‑н. многа чаго‑н. Панаціраць мазалі на руках.

4. чаго. Нарыхтаваць трэннем, нацерці вялікую колькасць чаго‑н. Панаціраць канапель. Панаціраць бульбы.

панаціска́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

1. чаго. Выціснуць чаго‑н. у якой‑н. колькасці. Панаціскаць соку з ягад.

2. што. Разм. Нацерці на чым‑н. (мазалі). Панаціскаць мазалі на руках.

панацэ́я, ‑і, ж.

1. У алхімікаў — лякарства нібыта ад ўсіх хвароб.

2. перан. Іран. Уяўны сродак, які можа дапамагчы ва ўсіх выпадках жыцця. Паны стварылі такія невыносныя ўмовы існавання для Міхала, што ён і вымушаны разглядаць здабыццё сваёй уласнай зямлі як панацэю ад усіх бед і няшчасцяў. Клімковіч.

[Грэч. Panákeia — якая лечыць усё.]

панацяга́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.

Разм. Тое, што і панацягваць (у 3 знач.). На фермах адразу палепшылася: загладзілі пазадзіраныя ветрам чубы на стрэхах, пазатыкалі шчыліны ў сценах, панацягалі на столь саломы. Дуброўскі.

панаця́гваны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад панацягваць.

панаця́гваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

1. што. Нацягваючы, напяць усё, многае. Панацягваць вяроўкі.

2. што. Разм. Надзець на сябе многа чаго‑н., накрыцца чым‑н. — пра ўсіх, многіх. Ледзь толькі мы з Саўкам паспелі панацягваць на сябе коўдры, з печы пачала падаць на нас лучына. Сачанка.

3. чаго. Разм. Прыцягнуць, прынесці за некалькі прыёмаў вялікую колькасць чаго‑н. Панацягваць галля. □ Панацягвае [арлан] малым у гняздо ўсялякага корму ў запас, сам пад’есць і тады зноў садзіцца на беразе, п’е ваду і чысціць пер’е. В. Вольскі.

панацяка́ць, ‑ае; зак.

Нацячы ў вялікай колькасці.

панацяру́швацца, ‑аецца; зак.

Нацерушыцца ў многіх месцах, у вялікай колькасці. Пабялела сена на дарозе, што панацярушвалася з вазоў. Пташнікаў.

панацяру́шваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.

Нацерушыць у многіх месцах, у вялікай колькасці. Панацярушваць саломы.

панацярэ́бліваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.

Разм.

1. Высякаючы, нацерабіць многа чаго‑н. Панацярабліваць лазы.

2. Ачысціць ад лісця, карэння ў вялікай колькасці. Панацярэбліваць вецця. Панацярэбліваць буракоў.