Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

паклёпнічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Займацца паклёпам, распаўсюджваць пра каго‑н. заведама ілжывыя чуткі; нагаворваць на каго‑н. [Бацькі] раптам змянілі тактыку: перасталі лямантаваць і паклёпнічаць на сына. Машара.

паклі́каны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад паклікаць.

паклі́каць, ‑клічу, ‑клічаш, ‑кліча.

Зак. да клікаць (у 1, 2 знач.).

пакло́н, ‑у, м.

1. Знак прывітання, павагі, удзячнасці і пад., які выяўляецца ў нахіленні галавы або верхняй часткі тулава. [Вераб’ёў] паклонам павітаўся з сялянамі. Дуброўскі. Пан Богут ветлівым паклонам Гасцей вітае дарагіх. Колас. Высокі [настаўнік] паваеннаму стукнуў абцасамі і сагнуў у паклоне спіну. С. Александровіч.

2. Шчырае, сардэчнае пажаданне шчасця, дабра ў пісьмовай або вуснай форме. Як родны бацька, любіў Сямён Ніну. Калі пасылаў з арміі паклоны сваім дзецям і пляменнікам, асабліва цікавіўся, як расце Ніна. Гроднеў.

•••

Адбіваць паклоны гл. адбіваць.

Адбіць паклон гл. адбіць.

Аддаць паклон гл. аддаць.

Біць паклоны гл. біць.

Зямны паклон — стаўшы на калені, пакланіцца.

пакло́ннік, ‑а, м.

1. Той, хто пакланяецца каму‑н. як богу.

2. Той, хто з захапленнем, з павагай адносіцца да каго‑, чаго‑н. Паклоннік мастацтва. □ Выдатны рускі рэжысёр Усевалад Мейерхольд заўважыў неяк маладога паклонніка свайго таленту і запрасіў яго на работу ў тэатр. Рамановіч.

3. Той, хто праяўляе ў адносінах да дзяўчыны, жанчыны сваю сімпатыю. За букет кветак на развітанне мой дарожны паклоннік усё ж атрымаў мой адрас... Васілевіч.

пакло́нніца, ‑ы, ж.

Жан. да паклоннік.

паклы́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Разм. Пайсці павольна, стомленай хадою, хістаючыся, кульгаючы. Як бы там ні было, я, хоць і неахвотна, але ўзяў са стала .. гладышку, поўную да беражкоў малака, і, у чым стаяў, паволі паклыпаў разораю цераз поле на сцежку. Сачанка. Ступаючы на здаровую нагу і абапіраючыся па сукаватую палку, як на мыліцу, я павольна паклыпаў па паляне. Гамолка.

паклы́чаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад паклычыць.

2. у знач. прым. Ускудлачаны, пакамечаны. Раіса Андрэеўна пяшчотна пацалавала Сярожу, расчасала на галоўцы белыя паклычаныя валасы. Гроднеў.

паклы́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак.

Разм. Ускудлаціць, пакамячыць. Паклычыць валасы. Паклычыць кудзелю.

па́кля, ‑і, ж.

Тое, што і пакулле. На хаду выціраючы пакляй рукі, Васіль усё прыскорвае крок. Васілёнак.