Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

наклю́нуцца, ‑нецца; зак.

1. Стаць прабітым дзюбай (пра шкарлупіну яец, з якіх вылупліваюцца птушаняты).

2. Пачаць прарастаць, распускацца (пра зерне, пупышкі). Кроплі шумна капалі з галінкі, і ўся бярозка варушылася, быццам ад ветру. Яе шакаладныя пупышкі ўжо наклюнуліся. Хомчанка.

3. перан. Разм. Выпадкова трапіцца, абазначыцца, намеціцца. Наклюнулася добрая работа. □ [Лашук:] — Заўтра канчаткова рашу, ці можна прымяніць тут адзін варыянт. Сёе-тое ўжо наклюнулася. Новікаў.

наклява́цца, ‑клюецца; зак.

Разм. Клюючы, наесціся ўдосталь.

накляпа́ны і наклёпаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад накляпаць ​1.

накляпа́ць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што і чаго.

1. Прыкляпаць што‑н. да чаго‑н. Накляпаць плешку на болт.

2. Кляпаннем зрабіць пэўную колькасць чаго‑н.

3. Ударамі малатка навастрыць (касу, нож і інш.). Тая [каса], што касіў Мішка залетась, была нядрэннаю. Каб яшчэ накляпаць яе.., мянташкай правесці, то працаваць можна. Кандрусевіч.

накляпа́ць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Разм. Нагаварыць на каго‑н., узвесці паклёп. Папракнуў [Самарос] сябе за тое, што праз меру накляпаў на Каршукова, расказваючы Галаю пра гаворку з ім. Асіпенка.

нако́ваны,

гл. накаваны.

нако́ланы, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і наколаты.

нако́латы, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад накалоць.

2. у знач. прым. З невялікай трэшчынай, надтрэснуты. Наколатая талерка.

нако́лванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле дзеясл. паколваць — накалоць (у 3–6 знач.).

нако́лвацца, ‑аецца; незак.

1. Незак. да накалоцца.

2. Зал. да наколваць.

нако́лваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да накалоць.