Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

паміну́тны, ‑ая, ‑ае.

1. Які вылічваецца, падлічваецца па мінутах. Памінутная плата за тэлефонныя перагаворы.

2. Часты, бесперапынны. Памінутныя выклікі да тэлефона.

паміра́нне, ‑я, н.

Дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. паміраць.

паміра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. Незак. да памерці.

2. перан. Прыходзіць у заняпад. — Памірае мястэчка, — скардзіўся рабін у сваіх казаннях. Бядуля. // Адыходзіць у мінулае, адміраць — аб грамадскіх з’явах і пад. Чапляючыся за жыццё, памірае адсталае, старое, тое, што аджыла свой век; нараджаецца і дужэе новае, перадавое. Кудраўцаў.

•••

Паміраць (лопацца) са смеху — знемагаць ад смеху.

памірга́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Тое, што і памаргаць.

памі́ргваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Міргаць час ад часу. Даўно няголеныя шчокі .. [Скуратовіча] абвіслі і вочы паміргвалі. Чорны. Злёгку паміргвае свечка і, здаецца, трохі патрэсквае. Мікуліч.

паміры́цца, ‑міруся, ‑мірышся, ‑мірыцца; зак.

1. з кім-чым і без дап. Спыніць спрэчку, дайсці да згоды, пачаць жыць у згодзе. Цяпер і сам сабе не рад. Не спіцца, не ляжыцца. Ці не вярнуцца лепш назад Ды з другам памірыцца? Танк. [Іван:] — Між намі прабегла чорная кошка. Што, не верыш? Ужо былі памірыліся, ды сёння зноў паспрачаліся. Ваданосаў. У дарозе маці мала размаўляла з бацькам, але Люся ведала: скора яны памірацца. Даніленка.

2. на чым. Здаволіцца чым‑н., згадзіцца на што‑н. Урэшце [маці з Колем] памірыліся на тым, што Коля захапіў з сабою пару самых большых гарачых грачанікаў з кавалкам сала ў прыдачу. Якімовіч.

паміры́ць, ‑міру, ‑мірыш, ‑мірыць; зак., каго-што.

Наладзіць згоду, мірныя адносіны паміж кім‑, чым‑н. Янка і Пятрусь грызліся заўсёды: абы стрэліся дык і пачыналі.. А памірыць іх было немагчыма. Чарнышэвіч.

памітусі́цца, ‑тушуся, ‑тусішся, ‑тусіцца; зак.

Мітусіцца на працягу нейкага часу. Разгублена памітусіўшыся па хаце, Ліда Сцяпанаўна схапіла нарэшце клунак з рэчамі. Шчарбатаў.

памітынгава́ць, ‑гую, ‑гуеш, ‑гуе; незак.

Разм. Мітынгаваць некаторы час.

памкну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.

1. Імкліва рушыць у якім‑н. кірунку. У казачым стане заварушыліся, некаторыя павыцягвалі з ножак шашкі і памкнуліся на кулямёт. Лобан. Калі гарматы пылілі па вуліцы, нечая шэрая фігура памкнулася ў цагляны дом. Няхай.

2. Намерыцца, паспрабаваць што‑н. зрабіць. Неяк у нядзелю Андрэй памкнуўся быў схадзіць да Тамаша, распытаць пра сёе-тое. Чарнышэвіч. Зянон вопрамеццю кінуўся ў дзверы.. Жонка памкнулася яго стрымаць, але дзе там! М. Ткачоў.