Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

паўзыхо́дзіць, ‑дзіць; ‑дзім, ‑дзіце, ‑дзяць; зак.

Узысці — пра ўсіх, многіх або пра ўсё, многае. Сабе заваяваў ты вышыню, Нуды не ўсе жывыя паўзыходзяць. Свірка. А хвойнік любіць тут расці. За два гады, пакуль не арэцца, усё роўна як яго знарок хто пасеяў, — густа паўзыходзіць. Крапіва.

паўімперыя́л, ‑а, м.

Залатая манета ў дарэвалюцыйнай Расіі, роўная палавіне імперыяла (вартасцю 5 рублёў, а пасля 1897 г. — 7 рублёў 50 капеек).

паўкажу́шак, ‑шка, м.

Кароткі, да каленяў, кажушок. На ім быў такі ж, як і шапка, руды паўкажушак, натапыраны на спіне; на нагах — валёнкі, падшытыя гумай з аўтакамеры. Хадкевіч. [Наташа] была ў простым, акуратна пашытым паўкажушку, у валёнках, у цёплай белай хустцы. Краўчанка.

паўкаланія́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да паўкалоніі. Паўкаланіяльная залежнасць. // Які па свайму становішчу набліжаецца да калоніі, залежыць у эканамічных і палітычных адносінах ад імперыялістычных краін. Паўкаланіяльныя краіны. Паўкаланіяльная дзяржава.

паўкало́нія, ‑і, ж.

Краіна, якая захоўвае фармальную самастойнасць, але знаходзіцца ў эканамічнай і палітычнай залежнасці ад якой‑н. імперыялістычнай дзяржавы.

паўкальцо́, ‑а; мн. паўкольцы, ‑аў; н.

Тое, што мае форму паўзамкнутай крывой лініі, размешчана на такой лініі; палова кальца. У цэнтры .. [праспект] стварае паўкальцо, пераходзячы ў вялікую плошчу. Грахоўскі.

паўкапы́ 1, ж.

Палавіна капы ​1. У застаронках заставалася адна пацяруха ды з паўкапы старой леташняй саломы. Якімовіч.

паўкапы́ 2, ж.

Уст. Палавіна капы ​2, трыццаць штук. Паўкапы гуркоў. □ Аўтараў набралася больш, чым хто мог чакаць. Адных нататкаў-артыкульчыкаў напісалі з паўкапы. Дубоўка.

паўкачавы́, ‑ая, ‑ое.

Напалавіну качавы, пераходны ад качавога да аселага. Паўкачавое жыццё. Паўкачавы народ.

паўкачэ́ўнік, ‑а, м.

Той, хто вядзе паўкачавы спосаб жыцця.

паўква́рта, ‑ы, ДМ ‑рце, ж.

Разм. Даўнейшая мера вадкіх і сыпкіх рэчываў, роўная палавіне кварты (прыблізна 0,35 літра).