Verbum

чакальны, ✂.

Звязаны з чаканнем; насцярожаны.

• Чакальная поза.

чакальня, ✂, ж. (разм.).

Пакой для чакання ў якой-н. установе.

чакан​¹, ✂, м.

1. Штэмпель для выбівання відарысаў на паверхні металічных вырабаў (манет, медалёў і пад.).

2. Адбітак відарыса на паверхні металічнага вырабу; чаканка.

3. Слясарны інструмент у выглядзе зубіла, прызначаны для чаканкі.

4. Старажытная зброя ў выглядзе насаджанага на доўгае дзяржанне молата, што служыла таксама знакам начальніцкай годнасці.

чакан​², ✂, м.

Птушка сямейства драздовых.

• Чорнагаловы ч.

|| прым. чаканавы, ✂.

чаканіць, ✂; незак.

1. Выбіваць на паверхні металічных вырабаў рэльефны адбітак або ўзор.

   • Ч. манеты.

2. перан. Выразна, рэзка аддзяляць адно ад аднаго (крокі, словы, гукі і інш.).

   • Ч. крок.
   • Ч. словы.

3. Апрацоўваць (краі заклёпачных швоў металічных вырабаў; спец.).

4. Абразаць ці абломваць верхавінкі сцябла або бакавых парасткаў для ўзмацнення плоданашэння і хутчэйшага паспявання; пасынкаваць (спец.).

|| зак. вычаканіць, ✂, адчаканіць, ✂, расчаканіць, ✂ і прачаканіць.

|| наз. чаканка, ✂ і чаканенне, ✂.

чаканка, ✂, ж.

1. гл. чаканіць.

2. Рэльефны адбітак, выкананы на металічным вырабе.

   • Шабля, упрыгожаная чаканкай.

3. Апрацаваная паверхня металу, загладжанае шво, трэшчына і пад. (спец.).

чаканны, ✂.

1. Прызначаны для чаканкі (у 1 знач.).

   • Ч. станок.

2. Выраблены шляхам чаканкі (у 1 знач.); упрыгожаны чаканкай (у 2 знач.).

3. перан. Ясны, выразны, дакладны.

   • Ч. крок.

|| наз. чаканнасць, ✂.

чаканшчык, ✂, м.

Рабочы, спецыяліст па чаканцы (у 1 знач.).

|| ж. чаканшчыца, ✂.

|| прым. чаканшчыцкі, ✂.

чакацца, ✂; незак.

Аб тым, што мае быць, што павінна адбыцца.

• Заўтра чакаецца добрае надвор’е.

чакаць, ✂; незак.

1. Знаходзіцца дзе-н., затрымлівацца, разлічваючы на чый-н. прыход, на маючае адбыцца што-н.

   • Ч. таварыша.
   • Аўтобус чакаў пасажыраў.
   • Гаспадара чакала новая кватэра.

2. Спадзявацца, прадбачваць што-н., разлічваць на што-н.

   • Ён ужо нічога добрага не чакаў.
   • Ч. вясцей.
   • Ён не чакаў сустрэць тут знаёмага.

3. Быць наканаваным каму-н., прадбачыцца (пераважна аб чым-н. непрыемным).

   • Яго чакалі непрыемнасці.
   • Ніхто не ведае, што яго чакае.

4. чакай(це): Ужыв. як пагроза, як папярэджанне: я табе дам! Я табе пакажу! і пад.

   • Зноў падмануў? Ну чакай жа!

◊

• Не чакай дабра — пра магчымасць бяды, непрыемнасці ад каго-, чаго-н.

• Чакаць з мора пагоды (разм. неадабр.) — спадзявацца, разлічваць на што-н., застаючыся пасіўным; безнадзейна чакаць.

• Чакаць не дачакацца (разм.) — з нецярпеннем, прагна чакаць.

|| наз. чаканне, ✂.