Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

свяцілішча, , н.

  1. Храм (уст.).

    • С. аракулаў.
  2. перан. Месца, якое выклікае пачуццё глыбокай павагі і пашаны (высок.).

    • С. навукі (цэнтр навуковай думкі).

свяцільны, .

Які выкарыстоўваецца для асвятлення.

  • Свяцільнае масла.

свяцільня, , ж.

  1. Асвятляльная прылада ў выглядзе невялікай бляшанай лямпы, у якую налівалася масла, тлушч і пад.

  2. Даўней: лампада, плошка з запаленым маслам.

свяціцца, ; незак.

  1. Выпраменьваць роўнае святло.

    • На небе свяціліся зоркі.
    • У вокнах свяціліся агеньчыкі.
  2. перан. Пра твар, вочы: іскрыцца радасцю, святлом, ажыўляцца ад шчасця.

    • Твар бабулі свяціўся дабратой.

|| наз. свячэнне, .

свяціць1, ; незак.

  1. Выпраменьваць святло.

    • Цэлы дзень свеціць сонца.
    • Свеціць, ды не грэе (загадка).
  2. Накіроўваць святло так, каб каму-н. было ўсё відаць.

    • С. ліхтарыкам.
  3. перан. Быць азораным радасцю, шчасцем і пад. (разм.).

    • Вочы свяцілі радасцю.
  4. Траціць зрок ад старасці.

    • Вочы з гадамі не так свецяць.

|| зак. пасвяціць, .

свяціць2, ; незак.

У веруючых: выконваць над кім-н. царкоўны абрад асвячэння.

  • С. ваду.
  • С. хату.

|| зак. асвяціць, .

свяшчэннадзейнічаць, ; незак.

  1. Выконваць які-н. царкоўны абрад.

  2. перан. Рабіць што-н. урачыста і паважна (іран.).

|| наз. свяшчэннадзейства, .

свяшчэннаслужыцель, , м.

Асоба, якая адпраўляе набажэнства і трэбы.

|| прым. свяшчэннаслужыцельскі, .

свяшчэннік, , м.

У праваслаўі: служыцель культу, асоба, якая выконвае царкоўныя службы і трэбы, іерэй.

|| прым. свяшчэнніцкі, .

свяшчэнны, .

  1. Выключна важны, асабліва пачэсны, святы (у 2 знач.; высок.).

    • С. абавязак.
    • С. доўг.
  2. У рэлігіі: які валодае святасцю, адпавядае рэлігійнаму ідэалу, боскі.

    • С. абрад.
    • Свяшчэннае пісанне.
  3. Недатыкальны, непарушны.

    • Свяшчэнная граніца нашай краіны.