Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

прабой, , м.

Металічная дужка, убітая ў дзверы вечка і пад., што служыць для навешвання замка.

|| прым. прабойны, .

прабойнік, , м. (спец.).

Ручны інструмент для прабівання невялікіх адтулін у метале, каменнай сцяне і пад.

прабор, , м.

Лінія, якая ўтвараецца паміж радамі расчасаных на два бакі валасоў.

  • Прамы п. (пасярэдзіне).
  • Касы п. (бакавы).

прабрацца, ; зак.

  1. З цяжкасцю прайсці, пранікнуць.

    • П. праз гушчар.
  2. Прайсці тайком, пракрасціся, пранікнуць.

    • П. ў хату праз акно.

|| незак. прабірацца, .

прабраць, ; зак.

  1. Тое, што і праняць.

    • Прабраў холад.
    • Жанчыну прабраў страх.
  2. перан. Зрабіць вымову каму-н., вылаяць.

    • П. свавольніка.

|| незак. прабіраць, .

прабрыць, ; зак.

Выбрыць палоску паміж валасамі.

|| незак. прабрываць, .

прабудзіцца, ; зак.

  1. Тое, што і прачнуцца (кніжн.).

    • П. ад сну.
    • Прырода прабудзілася (перан.).
  2. перан. Узнікнуць, з’явіцца (пра пачуцці, жаданні і пад.; высок.).

|| незак. прабуджацца, .

|| наз. прабуджэнне, .

прабурчаць, ; зак.

  1. Абазвацца бурчаннем.

    • Сабака прабурчаў.
  2. Сярдзіта прамармытаць.

    • Нешта прабурчаў сабе пад нос.
  3. Бурчаць некаторы час.

    • П. увесь дзень.

прабыць, ; зак.

Пражыць, правесці некаторы час дзе-н., у якасці каго-н., у якім-н. стане.

  • У гасцях мы прабылі роўна тыдзень.
  • Месяц прабыў без работы.

права1, , н.

  1. Сукупнасць устаноўленых і ахоўваемых дзяржаўнай уладай норм і правіл, што рэгулююць адносіны людзей у грамадстве, а таксама навука, якая вывучае гэтыя нормы.

    • Правы чалавека.
    • Выбарчае п.
  2. Ахоўваемая дзяржавай, узаконеная магчымасць, свабода што-н. рабіць, ажыццяўляць.

    • Правы і абавязкі грамадзян.
    • П. на адукацыю.
    • П. голасу.
  3. Магчымасць дзейнічаць якім-н. спосабам.

    • П. кантролю.
    • Мець п. на што-н.
  4. Падстава, прычына.

    • Вы не маеце п. на мяне крычаць.
    • Я гэта магу сказаць з поўным правам.
  5. мн. Дакумент, які дазваляе каму-н. кіраваць аўтамабілем, матацыклам і пад.

    • Атрымаць вадзіцельскія правы.

  • Сваё права правіць (разм.) — настойваць на сваім.

|| прым. прававы, .

  • Прававыя нормы.